Γιατί το “Νέο Εξοικονομώ” βαδίζει σε αποτυχία και αδυναμία απορρόφησης πόρων – Τι πρέπει να αλλάξει!

Με σημαντική καθυστέρηση σε σχέση με τις εξαγγελίες του ΥΠΕΝ που προηγήθηκαν από την άνοιξη του 2021, δόθηκε στη δημοσιότητα το προσχέδιο του οδηγού εφαρμογής του «ΝΕΟΥ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» με στόχο μάλιστα η έναρξη του προγράμματος να είναι στις αρχές Οκτωβρίου, (λιγότερο από 1 μήνα από σήμερα), μέσα από μία σύντομη «υποτυπώδη» και «αδιαφανή» διαβούλευση από τον Τεχνικό κόσμο και τους πολίτες που αφορά.

Παρά το μεγάλο χρονικό διάστημα που υπήρχε για την όσο το δυνατό καλύτερη σχεδίαση του, από την πρώτη δημοσίευση φάνηκε μια βιασύνη και προχειρότητα, αφού μόλις μέσα σε τέσσερις ώρες αναρτήθηκε νέο προσχέδιο με διόρθωση ως προς το θέμα της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου. Ευτυχώς προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή να είναι απαιτητή στην ολοκλήρωση του έργου και όχι προαπαιτούμενο.

Με την αρχική δημοσίευση, δημιουργούσε ένα σοβαρό αντικίνητρο σε πολλούς υποψήφιους ωφελούμενους, ζητώντας τους να συμμετέχουν στο πρόγραμμα με ένα σημαντικό ποσό (Ενεργειακό Πιστοποιητικό + Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου), αναλαμβάνοντας το ρίσκο να μην ενταχθούν στο πρόγραμμα και να υποστούν ένα κόστος που χωρίς την ένταξη σ’ αυτό, δεν θα ήταν στις προτεραιότητες τους.

Δυστυχώς εκτός από την «Ταυτότητα Κτιρίου», που έστω και έτσι διορθώθηκε, υπάρχουν και πολλά άλλα σημεία του οδηγού, που λειτουργούν σαν τροχοπέδη ή προς λάθος κατεύθυνση και χρειάζονται οπωσδήποτε προσαρμογές, για να αποφευχθεί ακόμη ένα «προβληματικό» Εξοικονομώ, παρά την κατάργηση του κανόνα της χρονικής προτεραιότητας των αιτήσεων, που μας ταλαιπώρησε στους προηγούμενους κύκλους του προγράμματος.

Η επιλογή της εκτέλεσης του Β’ ΠΕΑ (και προφανώς και της πιστοποίησης της ολοκλήρωσης του έργου) από κληρωτό μηχανικό, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην ομαλή ολοκλήρωση του προγράμματος. Εδώ και πολλά χρόνια έχουμε ένα λογισμικό (ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ) με λάθη και δυσλειτουργίες, σε συνδυασμό με ασάφειες και ελλείψεις των Τεχνικών Οδηγιών (ΤΟΤΕΕ). Ας ληφθεί λοιπόν σοβαρά υπ’ όψη το παρακάτω γεγονός, που γνωρίζει πολύ καλά όλος ο τεχνικός κόσμος. Δέκα Ενεργειακοί Επιθεωρητές μελετώντας το ίδιο κτίριο θα έχουν δέκα διαφορετικά αποτελέσματα με μικρές ή και μεγαλύτερες αποκλίσεις εξ’ αιτίας κυρίως των διαφορών στην εκτίμηση παραμέτρων και των επιλογών που δίνονται από τις ΤΟΤΕΕ και το ΤΕΕ- ΚΕΝΑΚ. Στις περιπτώσεις μάλιστα που η αναβάθμιση σε τρείς ενεργειακές κατηγορίες είναι οριακή (1-5 Kwh/ m2h), που με τους συγκεκριμένους «κόφτες» που προτείνονται θα είναι ο κανόνας, πολύ εύκολα από μία ελαφρώς διαφοροποιημένη (ή και λανθασμένη) εκτίμηση, το Β’ ΠΕΑ μπορεί να οδηγήσει μια αίτηση σε απένταξη από το πρόγραμμα, με εκτελεσμένες όλες τις εργασίες, με όλες τις τραγικές συνέπειες για τον ιδιοκτήτη, τον μηχανικό αλλά και τους προμηθευτές, οι οποίοι θα «συρθούν» σε χρονοβόρες διαδικασίες ενστάσεων η και δικαστηρίων.

Πρόταση μας είναι η κατάργηση του ασυμβίβαστου μεταξύ Α’ και Β’ ΠΕΑ και με συνεργασία των δύο φορέων, ο έλεγχος της ολοκλήρωσης των έργων στο μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό, με έμπειρα κλιμάκια, επί της ουσίας ως προς το φυσικό και οικονομικό τους αντικείμενο.

Οι «κόφτες» του προϋπολογισμού είναι το δεύτερο σοβαρό αντικίνητρο. Σε μονοκατοικία ή και διαμέρισμα, επιφάνειας π.χ 100 τ.μ, αρχικής κατηγορίας Η, με στόχο την αναβάθμιση του σε κατηγορία Β+, το ποσό των 18.000 €, (όπως διαμορφώνεται από τον «κόφτη» του γινομένου 180 x επιφάνεια) σε συνδυασμό με τις διαρκείς ανόδους φέτος στις τιμές όλων των υλικών, (μέχρι και 30% σε σχέση με τις αρχές του 2021), δεν επαρκεί σε καμία περίπτωση! Εκτός αν στόχος του προγράμματος είναι να αναβαθμιστούν αυτά τα κτίρια από Η σε Δ! Σε μια τέτοια περίπτωση απέχουμε πολύ από τους στόχους που βάζει η ΕΕ.

Επίσης σε κτίρια κατηγορίας Ε, Δ ή Γ για αναβάθμιση τους σε κατηγορία Β+ ή Α, με τον «κόφτη» του 0,90 x Kwh x επιφάνεια, ο προϋπολογισμός που προκύπτει, καθιστά αδύνατη σε πολλές περιπτώσεις αυτήν την αναβάθμιση.

Μια προσεκτικότερη μελέτη από τους αρμόδιους, των παραπάνω περιπτώσεων και με συγκεκριμένα παραδείγματα (αν χρειαστεί είμαστε στη διάθεση τους να τους τα υποδείξουμε), θα δείξει το ανέφικτο των αναβαθμίσεων με βάση τον προϋπολογισμό που προκύπτει. Με αυτούς τους «κόφτες» πάμε τους προϋπολογισμούς των περισσότερων κατοικιών στο επίπεδο των 15.000 €, γυρίζουμε στην εποχή του πρώτου «Εξοικονομώ», σε επιλεκτικές παρεμβάσεις (π.χ. θερμομόνωση μιας μόνο πλευράς του κτιρίου), με πενιχρά αποτελέσματα αναβάθμισης. Και φυσικά με τέτοιους προϋπολογισμούς, ούτε συζήτηση για απεμπλοκή από τους υδρογονάνθρακες (σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ) με χρήση αντλιών θερμότητας και Α.Π.Ε.

Μια πρώτη εκτίμηση από μέρους μας, οδηγεί στην αλλαγή του συντελεστή του πρώτου «κόφτη» στην τιμή 250, του δεύτερου «κόφτη» στην τιμή 1.30 και του μέγιστου προϋπολογισμού κάθε έργου στις 30000 €.

Η οριζόντια επιδότηση με το μικρότερο ποσοστό (40%), σε όλες τις ενοικιαζόμενες (ή με δωρεάν παραχώρηση) κύριες κατοικίες, στην ουσία τις «βγάζει» έξω από το πρόγραμμα και οδηγεί τους περισσότερους ενδιαφερόμενους (με μικρά εισοδήματα) στην αναζήτηση λύσεων στην «μαύρη» αγορά. Δεν καταλαβαίνουμε γιατί αυτές οι κατοικίες δεν ακολουθούν τις ίδιες κλίμακες εισοδηματικών κριτηρίων και ποσοστών επιδότησης. Είναι κατοικίες άλλης κατηγορίας; Δεν είναι κύριες κατοικίες που καταναλώνουν ενέργεια; Στο προηγούμενο πρόγραμμα που δεν υπήρχε κανένας περιορισμός στο πλήθος των δηλώσεων ανά ωφελούμενο, τα ποσοστά επιδότησης ήταν ίδια και στην περίπτωση των ενοικιαζόμενων. Τώρα που κάθε ωφελούμενος έχει το δικαίωμα μόνο μια αίτησης, κάνουμε το ποσοστό επιδότησης 40% για όλες αυτές τις περιπτώσεις! Γιατί τόσο ακραίες επιλογές;

Στις εισοδηματικές κατηγορίες μια ενδιάμεση κατηγορία για τη μείωση του εύρους επιδότησης μεταξύ 70 % και 55%, πιστεύουμε πως θα έκανε πιο δίκαιη την κατανομή των πόρων.

Η συμμετοχή στην μοριοδότηση της παλαιότητας των κτιρίων, είναι ένα κριτήριο που πρέπει να παραληφθεί και το ποσοστό (3%) να ενσωματωθεί στην μοριοδότηση της Ενεργειακής Κατηγορίας. Ένα κτίριο προ του 1955 κατηγορίας Η και ένα κτίριο ακόμη και μετά το 1980, επίσης κατηγορίας Η, έχουν τις ίδιες απαιτήσεις και ανάγκες για ενεργειακή αναβάθμιση. Θα προσθέταμε μάλιστα ότι για το κτίριο μετά το 1980, έχει πολύ μεγαλύτερη αξία η ενεργειακή αναβάθμιση του, από ένα κτίριο προ του 1955 που πλησιάζει πιθανόν σε «απόσυρση». Επί πλέον πως θα καθορίσουμε την χρονολογία κατασκευής σε ένα κτίριο που κατασκευάστηκε τμηματικά π.χ. το αρχικό τμήμα του πριν το 1975, στη συνέχεια μια προσθήκη στη δεκαετία του 1990 και μια τελική προσθήκη το 2010; Η συμμετοχή συνεπώς αυτού του κριτηρίου, μόνο προβλήματα θα δημιουργήσει.

Επίσης δεν καταλαβαίνουμε (εκτός αν πρόκειται για λάθος εκ παραδρομής), γιατί η κοινωνική ευαισθησία στην περίπτωση των Α.Μ.Ε.Α εξαντλείται στον αιτούντα ή στον/στην σύζυγο, ως Α.Μ.Ε.Α, ενώ δεν συμπεριλαμβάνεται η περίπτωση προστατευόμενου μέλους (τέκνου) Α.Μ.Ε.Α;

Τέλος δεν κατανοούμε την βιασύνη και την απαίτηση σε έναν μόνο μήνα να υποβληθούν όλες οι αιτήσεις, όταν ακόμη δεν έχουμε δεδομένο τον τελικό οδηγό και οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες και μηχανικοί, περιμένουν το τελικό κείμενο για να αποφασίσουν και να προχωρήσουν στη συλλογή των στοιχείων & των προσφορών, την επεξεργασία των δεδομένων, την δεύτερη ενημέρωση των πελατών τους ώστε εκείνοι να αποφασίσουν συνειδητά. Τα περισσότερα από αυτά τα έργα και ιδιαίτερα στις ψυχρές κλιματικές ζώνες, θα ξεκινήσουν την άνοιξη. Συνεπώς η περίοδος του χειμώνα, πρέπει να είναι στη διάθεση των ενδιαφερομένων, για να έχουν το χρόνο να προετοιμάσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις προτάσεις τους.

Κλείνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε την εκτίμηση μας, μετά από δεκάδες επαφές με ενδιαφερόμενους και συναδέλφους μηχανικούς, πως αν δεν ληφθούν υπ’ όψη οι παραπάνω αναφορές, το πρόγραμμα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγηθεί σε αποτυχία και σε αδυναμία απορρόφησης των διατιθέμενων πόρων, χωρίς να συνυπολογιστεί ποιος θα πληρώσει τους Αναδόχους στη περίπτωση που το Β΄ ΠΕΑ δεν επιβεβαιώσει τα αποτελέσματα του Α’ ΠΕΑ.

Με εκτίμηση,

• Κωνσταντίνος Νάτσης*, Πολιτικός Μηχανικός (ΑΜ ΤΕΕ 42310) – Τρίκαλα, τηλ: 2413021161 – κιν. 6974036926 – email: natsis2@gmail.com
• Ευάγγελος Κατσαρός*, Πολιτικός Μηχανικός (ΑΜ ΤΕΕ 64995) – Καρδίτσα, τηλ: 2441026499 – κιν. 6970029191 email: katsarevn@gmail.com
• Θωμάς Μπαγιάρας*, Μηχανολόγος  Μηχανικός   (ΑΜ   ΤΕΕ   80176)   –   Λάρισα,   τηλ:   2410555031 – email: bagiarasenergy@gmail.com

* Οι παραπάνω μηχανικοί συμμετείχαν στην ομάδα εργασίας, που είχε συσταθεί τον 2/2021 από το περιφερειακό τμήμα του ΤΕΕ Κεντρικής & Δυτικής Θεσσαλίας, για να προετοιμάσει τις προτάσεις για το «Νέο Πρόγραμμα Εξοικονομώ 2021» και οι οποίες είχαν σχεδόν την απόλυτη έγκριση από το Κεντρικό Τ.Ε.Ε.

Πηγή: b2green.gr