Η δομή του κλάδου αλουμινίου στην Ελλάδα

Το αλουμίνιο αποτελεί ένα από τα βασικά υλικά σε διάφορους τομείς εφαρμογών όπως δόμηση, συσκευασία, καλώδια κ.λ.π. Άρχισε να χρησιμοποιείται έντονα στην χώρα μας στην αρχή της δεκαετίας του ’70. Οι λόγοι της ραγδαίας ανάπτυξης των εφαρμογών του ήταν κυρίως οι εξής:

• Η αξιοποίηση του ελληνικού βωξίτη με την ίδρυση της μονάδας Αλουμίνιον της Ελλάδος για την παραγωγή πρωτόχυτου αλουμινίου. Η αξιοποίηση μιας εθνικής πρώτης ύλης είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μιας μεταποιητικής βιομηχανίας που κατατάσσεται μεταξύ των κυριοτέρων της Ευρώπης.
• Η αλματώδης οικοδομική ανάπτυξη της χώρας που ήταν και ο καθοριστικός παράγοντας για την αύξηση του ΑΕΠ.

Σήμερα ο κλάδος, πλήρως καθετοποιημένος, περιλαμβάνει τόσο μεγάλες βιομηχανίες όσο και πάρα πολλές μικρές βιοτεχνίες και κατατάσσεται μεταξύ των έξι πιο δυναμικών παραγωγικών κλάδων της Ελληνικής οικονομίας. Οι συνεχείς επενδύσεις των επιχειρήσεων τόσο σε τεχνολογικό εξοπλισμό όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό τους επιτρέπει να δραστηριοποιούνται επιτυχώς σε αγορές στο εσωτερικό και το εξωτερικό έντονα ανταγωνιστικές και συνεχώς μεταβαλλόμενες.

Δείγμα της ανταγωνιστικότητας των Ελληνικών προϊόντων Αλουμινίου αποτελούν οι εξαγωγές προϊόντων πρώτης μεταποίησης που πλησιάζουν το 80% των συνολικών πωλήσεων. Ο κλάδος απασχολεί άμεσα ή έμμεσα 40.000 άτομα και έχει έναν κύκλο εργασιών που εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 2,8 δις €.

Βωξίτης

O βωξίτης είναι το βασικό μετάλλευμα για την παραγωγή αλουμίνας, της βασικής πρώτης ύλης για την παραγωγή αλουμινίου. Η Ελλάδα κατέχει παγκοσμίως την 8η θέση των περιοχών με τα μεγαλύτερα αποθέματα βωξίτη και πρακτικά είναι η μόνη βωξιτοπαραγωγός χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με ετήσια παραγωγή πάνω από 2 εκατ.τόνους.

Αλουμίνα

Είναι το βασικό ενδιάμεσο προϊόν της μεταλλουργίας του αλουμινίου. Για την παραγωγή 1 τόνου αλουμίνας απαιτούνται 2 τόνοι βωξίτη. Στην χώρα μας παραγωγή αλουμίνας γίνεται από την Αλουμίνιον της Ελλάδος, η μονάδα της οποίας έχει ετήσια δυναμικότητα 735.000 τόνων περίπου.

Πρωτόχυτο Αλουμίνιο

Για την παραγωγή 1 τόνου πρωτόχυτου αλουμινίου απαιτούνται 2 τόνοι αλουμίνας. Στην χώρα μας η παραγωγή πρωτόχυτου αλουμινίου γίνεται στο εργοστάσιο της Αλουμίνιον της Ελλάδος που η ετήσια παραγωγική του δυναμικότητα ξεπερνάει τους 160.000 τόνους. Τo 1/3 περίπου της παραγωγής διατίθενται στην εγχώρια αγορά ενώ τα 2/3 εξάγεται κυρίως σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δευτερόχυτο Αλουμίνιο

Η επεξεργασία του scrap αλουμινίου για την παραγωγή μετάλλου αλουμινίου, απαιτεί υψηλή τεχνολογία και τεχνογνωσία. Στην Ελλάδα, σήμερα, υπάρχουν σημαντικές μονάδες (ΕΛΒΑΛ, ΕΠΑΛΜΕ κλπ) που είναι σε θέση να αξιοποιήσουν πλήρως το scrap αλουμινίου για την παραγωγή πρώτης ύλης αλουμινίου κατάλληλης για την παραγωγή νέων προϊόντων. Το δευτερόχυτο αλουμίνιο χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για τις ανάγκες της εγχώριας μεταποιητικής βιομηχανίας, ενώ οι εξαγωγές είναι λίγες.

Α΄ Μεταποίηση

Με τον όρο πρώτη μεταποίηση αλουμινίου εννοούμε τις βιομηχανικές μονάδες που επεξεργάζονται είτε πρωτόχυτο, είτε δευτερόχυτο αλουμίνιο (σε μορφή χελώνας, κολώνας, πλάκας), με σκοπό την παραγωγή ημιτελικών προϊόντων αλουμινίου. Η πρώτη μεταποίηση αποτελείται από 4 βασικούς υποκλάδους ανάλογα με την επεξεργασία που υπόκειται η πρώτη ύλη. Οι υποκλάδοι αυτοί είναι:

• η βιομηχανία της έλασης, η οποία παράγει πλατέα ημιπροϊόντα αλουμινίου όπως φύλλα και foil,
• η βιομηχανία της διέλασης που παράγει επιμήκη ημιπροϊόντα αλουμινίου όπως τα προφίλ που συνθέτουν ένα παράθυρο,
• η βιομηχανία καλωδίων και
• οι μονάδες παραγωγής χυτών προϊόντων αλουμινίου.

Στην χώρα μας  πάνω από 30 εταιρείες δραστηριοποιούνται σε αυτό το στάδιο, ενώ οι βιομηχανίες της έλασης και της διέλασης υπολογίζεται ότι καλύπτουν το 96% της παραγωγής ημιπροϊόντων αλουμινίου.

Επιφανειακή Επεξεργασία

Πρόκειται για ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ πρώτης και δεύτερης μεταποίησης του μετάλλου. Αφορά την επικάλυψη της εξωτερικής επιφάνειας των προϊόντων για λόγους προστασίας και διακόσμησης με δύο τεχνολογίες:

• Την ανοδίωση, που είναι η διαδικασία δημιουργίας ενός στρώματος οξειδίου του αλουμινίου στην επιφάνεια του μετάλλου, τόσο για την προστασία του όσο και για λόγους εμφάνισης. Στην χώρα μας πάνω από 6 επιχειρήσεις ασχολούνται με την ανοδίωση αλουμινίου κυρίως σε διατομές, με εγκατεστημένη δυναμικότητα 170.000 Amperes.
• Την ηλεκτροστατική βαφή, που είναι η διαδικασία της επιφανειακής επικάλυψης με πούδρα βαφής, κυρίως προϊόντων αλουμινίου που προορίζονται για αρχιτεκτονικές εφαρμογές, τόσο για λόγους προστασίας όσο και για λόγους εμφάνισης. Στην Ελλάδα πάνω από 30 επιχειρήσεις ασχολούνται με την ηλεκτροστατική βαφή αλουμινίου, με δυναμικότητα που εκτιμάται κοντά στους 120.000 τόνους.

Δεύτερη Μεταποίηση

Στη δεύτερη μεταποίηση δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την παραγωγή τελικών προϊόντων για διάφορες χρήσεις όπως κατασκευές κτιρίων σε μορφή δομικού υλικού και εξωτερικών επικαλύψεων, συσκευασίες τροφίμων και ποτών, κατασκευή μεταφορικών μέσων, κατασκευή οικιακού εξοπλισμού κλπ. Εκτιμάται ότι πάνω από 8.000 επιχειρήσεις, από μεγάλες βιομηχανίες μέχρι οικογενειακές βιοτεχνίες, δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων της δεύτερης μεταποίησης αντιπροσωπεύει το 50% περίπου του συνόλου του κλάδου, λόγω της μεγάλης προστιθέμενης αξίας που προσλαμβάνει το αλουμίνιο σε κάθε φάση της επεξεργασίας του και ειδικότερα στην τελική. (bmetap2008)

Στην χώρα μας δύο είναι οι βασικές αγορές για τα τελικά προϊόντα του μετάλλου, η οικοδομή και η συσκευασία. Οι υπόλοιπες χρήσεις περιορίζονται σε ποσοστά κάτω από 10% και δεν απορροφούν σημαντικές ποσότητες.

Πηγή πληροφοριών:
– Ελληνική Ένωση Αλουμινίου
– Περιοδικό “Aluminium Magazine”

Κράτα το