ELVAL COLOUR: Σκέψεις & σχόλια για τον νέο κανονισμό πυροπροστασίας
Σκέψεις και σχόλια επί του νέου κανονισμού πυροπροστασίας κτιρίων με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.
Την προηγούμενη χρονιά ξεκίνησε η διαδικασία επικαιροποίησης του απαρχαιωμένου κανονισμού πυροπροστασίας των κατασκευών, δίνοντας μέσω δημόσιας διαβούλευσης τη δυνατότητα σε εμπλεκόμενους με κατασκευές και υλικά να συνεισφέρουν με τη γνώση τους και την εμπειρία τους.
Παγκοσμίως παρατηρείται τάση αύξησης της ασφάλειας και της πυροπροστασίας των κατασκευών. Η τάση αυτή είναι συνέπεια τραγικών δυστυχημάτων που προκλήθηκαν από φωτιά όπως για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο 24-όροφο συγκρότημα κατοικιών στο Grenfell.
Εκεί, η επιλογή ακατάλληλων υλικών εξωτερικής επένδυσης και τύπου θερμομόνωσης (θερμομόνωση PIR) και η μη εφαρμογή του κανονισμού, οδήγησαν στη ραγδαία εξάπλωσης της φωτιάς που ξέσπασε στον 4ο όροφο, προκαλώντας 71 θανάτους και πάνω από 70 τραυματισμούς. Αντίστοιχα παραδείγματα αποτελούν οι πυρκαγιές στο Lacrosse Apartment Building της Αυστραλίας και στο ξενοδοχείο Address Downtown Dubai των ΗΑΕ.
Σχολιασμός Κανονισμού σχετικά με το Πρότυπο EN 13501-1
Σημαντικό βήμα αποτελεί η υιοθέτηση του ευρωπαϊκού προτύπου 13501-1 στον τρόπο κατάταξης των υλικών επένδυσης κτιρίων, το οποίο περιλαμβάνει τα εξής κριτήρια απόδοσης:
- Πλευρική εξάπλωση φωτιάς
- Συνολικές εκπομπές καπνού
- Φλεγόμενα σωματίδια / σταγονίδια
- Χρονική διάρκεια αυτόσβεσης φωτιάς
- Ολική έκλυση θερμότητας
- Ρυθμός ανάπτυξης φωτιάς
- Ρυθμός ανάπτυξης καπνού
Ο προηγούμενος Κανονισμός περιλάμβανε μόνο δοκιμή ακαυστότητας και δοκιμή εξάπλωσης της φωτιάς, χωρίς να ορίζει τα αντίστοιχα πρότυπα.
Παρ’ όλα αυτά το ΕΝ 13501-1 δεν επαρκεί. Από εμπειρία μέσω των πειραματικών ελέγχων υλικών και των συστημάτων προσόψεων, την πιστοποίηση αυτών σε πλήθος χωρών ανά τον κόσμο, καθώς και από τη μελέτη και αξιολόγηση συμβάντων πυρκαγιάς, οι πιστοποιητικοί οργανισμοί προηγμένων τεχνολογικά χωρών έχουν καταλήξει ότι η συμπεριφορά σε φωτιά δεν εξαρτάται μόνο από την κατηγοριοποίηση του υλικού της προσόψεως αλλά και από το τρόπο σχεδιασμού και κατασκευής του συστήματος αυτής. Εξαρτάται δηλαδή και από την κατηγοριοποίηση της μόνωσης, το σύστημα ανάρτησης που χρησιμοποιείται κ.λπ.
Η σωστή μεθοδολογία για εξασφάλιση επαρκούς συμπεριφοράς μιας πρόσοψης έναντι φωτιάς είναι ο συνδυασμός δοκιμής προϊόντος σύμφωνα με το EN 13501-1 με μία δοκιμή συστήματος. Προτείνουμε την αναβάθμιση των προδιαγραφών για κτίρια ψηλότερα των 23 μέτρων και για κτίρια υψηλής επισκεψιμότητας, με συμπλήρωση του κανονισμού με μια πειραματική διαδικασία ελέγχου του συστήματος πρόσοψης όπως αυτό χρησιμοποιείται στην πράξη στους παρακάτω κανονισμούς:
- NFPA 285 «Standard Fire Test Method for Evaluation of Fire Propagation Characteristics of Exterior Non-Load-Bearing Wall Assemblies Containing Combustible Components», Πρότυπο των ΗΠΑ.
- BS 8414-1 «Fire performance of external cladding systems. Test method for non-load bearing external cladding systems Applied to the masonry face of a building», Πρότυπο της Μεγάλης Βρετανίας (ή / και BS 8414-2 σε χαλύβδινη υποκατασκευή)
Διατάξεις για υλικά εξωτερικών επενδύσεων κτιρίων
Ενώ η υιοθέτηση του 13501-1 είναι θετική, οι διατάξεις που αφορούν τα υλικά εξωτερικών επενδύσεων κτιρίων, οδηγούν σε λιγότερο αυστηρά κριτήρια όσον αφορά στη συμπεριφορά τους στη φωτιά, συγκριτικά με τον προηγούμενο Κανονισμό.
Συγκεκριμένα, ο Πίνακας ΙΙΙ του Π.Δ. 71/88 (κεφ. 3, παρ. 3.3.3.), αντικαθίσταται με τον Πίνακα 15 της παρ. 6.9. 
(1) Για κτίρια υψηλού βαθμού κινδύνου η απόσταση διπλασιάζεται.
(2) Η απαιτούμενη για τοίχο πυροδιαμερίσματος.
(3) Σύμφωνα µε τη δοκιμασία επιφανειακής εξάπλωσης της φλόγας.
(4) Το επιτρεπόμενο μέγιστο ποσοστό ανοιγμάτων στη συνολική επιφάνεια του εξωτερικού τοίχου, όπου κουφώματα µε δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 15 λεπτών υπολογίζονται µε το 50% της επιφάνειάς τους.
Πίνακας ΙΙΙ, Π.Δ. 71/88 
Πίνακας 15 του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος «Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων»
(1) Για χώρους υψηλού βαθμού κινδύνου η απόσταση διπλασιάζεται.
(2) Η απαιτούμενη για τοίχο πυροδιαμερίσματος σύμφωνα με τη δοκιμασία επιφανειακής εξάπλωσης της φλόγας.
(3) Το επιτρεπόμενο μέγιστο ποσοστό ανοιγμάτων στη συνολική επιφάνεια του εξωτερικού τοίχου διπλασιάζεται εάν τα κουφώματα έχουν δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 30 λεπτών (ΕΙ 30).
(4) Απαίτηση για κτίρια υποκατηγορίας Ε1 και Ε3 της χρήσης υγείας και κοινωνικής πρόνοιας ή κτίρια με θεωρητικό πληθυσμό άνω των 1000 ατόμων ή κτίρια που στεγάζουν δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.
Ευρωπαϊκή κλάση υλικών
Στον προηγούμενο Κανονισμό, για εξωτερική επένδυση και απόσταση τοίχου από το όριο οικοπέδου ή από άλλο κτίριο μικρότερη των τριών μέτρων, ορίζονταν άκαυστα υλικά. Στον νέο κανονισμό ορίζονται υλικά κλάσης B, η οποία δεν είναι επαρκής για όλα τα είδη κτιρίων.
Έκλυση καπνού
Η έκλυση καπνού αποτελεί μια από τις βασικότερες αιτίες ανθρωπίνων απωλειών. Στο σχέδιο μάλιστα αναφέρεται ότι στην ΕΕ το 60% περίπου των θανάτων που σχετίζονται με τις φωτιές οφείλεται στην εισπνοή καπνού. Η κατηγορία s3 που προδιαγράφεται, δεν περιλαμβάνει κανέναν (άνω) περιορισμό όσον αφορά στην έκλυση καπνού και αποτελεί τη δυσμενέστερη κατηγορία έκλυσης καπνού, ενώ ακόμα και για την κατηγορία s2, η έκλυση καπνού είναι ιδιαίτερα μεγάλη.
Για τους παραπάνω λόγους, προτείνουμε τη προδιαγραφή υλικών επενδύσεων με κατηγορία έκλυσης καπνού s1 και όχι υποδεέστερη.
Δημιουργία φλεγόμενων σωματιδίων / σταγονιδίων
Σημαντική παράμετρος μετάδοσης της φωτιάς αποτελεί η δημιουργία φλεγόμενων σωματιδίων / σταγονιδίων. Η ανάπτυξη αυτών όχι μόνο επιταχύνει τη διάδοση της φωτιάς αλλά δυσχεραίνει τις διασωστικές ενέργειες και οδηγεί σε μείωση της ασφάλειας τόσο των χρηστών όσο και των διασωστικών συνεργείων.
Για συγκεκριμένες κατηγορίες επιτρέπεται η χρήση υλικών κατηγορίας d2, η οποία αποτελεί τη δυσμενέστερη κλάση για τα φλεγόμενα σωματίδια, χωρίς να υπάρχει κανένας περιορισμός όσον αφορά στη δημιουργία τους.
Για το λόγο αυτόν, προτείνουμε τη προδιαγραφή υλικών με δείκτη φλεγόμενων σωματιδίων d0 και όχι υποδεέστερη.
Προτεινόμενες τροποποιήσεις του πίνακα 15 του κανονισμού
Παράλληλα με την κατηγοριοποίηση των υλικών, πρέπει να υιοθετηθούν και οι δοκιμές συστήματος, όπως αυτές ορίζονται στα κανονιστικά κείμενα ONORM B 3800-5 ή NFPA 285 ή BS 8414.
Επιπλέον, ανεξαρτήτως της απόστασης τοίχου από το όριο οικοπέδου ή από άλλο κτίριο, για τα κτίρια που υπάγονται στη σημείωση (4) της σελ. 55 του κανονισμού, προτείνουμε την κατηγορία Α2-s1,d0. Η πρόταση αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι δεν ενδιαφέρει μόνο η διάδοση της πυρκαγιάς σε άλλα κτίρια, αλλά και η διάδοσή της στο ίδιο κτίριο και η προστασία των ίδιων των χρηστών των κτιρίων. Πόσο μάλλον όταν τα εν λόγω κτίρια (που υπάγονται στην υποσημείωση 4) αποτελούνται κατά κύριο λόγο από κτίρια υγείας και κοινωνικής πρόνοιας και συνάθροισης κοινού.
Επιπρόσθετα, προτείνουμε την εφαρμογή σε προσόψεις κατηγορίας υλικών Α2-s1,d0 για κατασκευές Προσωρινής διαμονής, Συνάθροισης κοινού, Εμπορίου, Σωφρονισμού και Γραφείων ανεξαρτήτως θεωρητικού πληθυσμού, ενώ για τις περιπτώσεις Βιομηχανίας Βιοτεχνίας και Αποθήκευσης να καθορίζεται εφαρμογή υλικών τουλάχιστον Α2- s1,d0 για θεωρητικό πληθυσμό 250 ατόμων και άνω. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του πίνακα 15 του κανονισμού συνοψίζονται παρακάτω: 
(1) Για χώρους υψηλού βαθμού κινδύνου η απόσταση διπλασιάζεται.
(2) Η απαιτούμενη για τοίχο πυροδιαμερίσματος σύμφωνα με τη δοκιμασία επιφανειακής εξάπλωσης της φλόγας.
(3) Το επιτρεπόμενο μέγιστο ποσοστό ανοιγμάτων στη συνολική επιφάνεια του εξωτερικού τοίχου διπλασιάζεται εάν τα κουφώματα έχουν δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 30 λεπτών (ΕΙ 30).
(4) Απαίτηση για κτίρια υποκατηγορίας Ε1, E2 και Ε3 της χρήσης υγείας και κοινωνικής πρόνοιας ή κτίρια με θεωρητικό πληθυσμό άνω των 250 ατόμων ή κτίρια που στεγάζουν δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.
Εξέχουσας σημασίας είναι και η διασφάλιση της πυροπροστασίας ψηλών κτιρίων, στα οποία η πρόσβαση των πυροσβεστικών συνεργείων είναι περιορισμένη. Προτείνουμε ο πειραματικός έλεγχος συστήματος πρόσοψης να γίνει υποχρεωτικός και στα κτίρια με ύψος μεγαλύτερο των 23 μέτρων.
Επιπλέον προτάσεις
Ο νέος κανονισμός αποτελεί ευκαιρία για αλλαγές και στον τομέα της πιστοποίησης, της εκπαίδευσης και τον έλεγχο εφαρμογής της πυροπροστασίας.
Είναι αναγκαία η δημιουργία φορέα πιστοποίησης πυρασφάλειας για τα υλικά και τα συστήματα που εφαρμόζονται στις κατασκευές στην Ελλάδα. Αυτό θα ισχυροποιήσει τη θέση της χώρας μας στον παγκόσμιο χώρο σε θέματα πυρασφάλειας και θα προστατέψει τους Έλληνες καταναλωτές από ακατάλληλα υλικά. Επίσης θα συμβάλει στη μείωση του κόστους πιστοποίησης για τους Έλληνες παραγωγούς, που αναγκάζονται να καταφύγουν σε οργανισμούς του εξωτερικού για να πιστοποιήσουν τα υλικά τους.
Ακόμα, στη χώρα μας δεν προσφέρεται κάποια εξειδίκευση σε θέματα πυροπροστασίας. Σε άλλες χώρες, η εξειδίκευση αυτή δεν είναι μόνο διαθέσιμη αλλά και απαραίτητη.
Τέλος πρέπει να επισημανθεί στον κανονισμό η σημασία του ελεγκτικού μηχανισμού, ευθύνη του οποίου θα είναι να ελέγχει ότι τα υλικά τα οποία τοποθετούνται στο κτίριο είναι σύμφωνα με το νόμο. Αναγκαία είναι και η ανάδειξη της σημασίας των ευθυνών του μελετητή της πυρασφάλειας, των κατασκευαστών αλλά και της επίβλεψης η οποία θα επιβάλλει την εφαρμογή των κανονισμών και των προδιαγραφών του έργου αλλά και της Πολιτείας, οδηγώντας έτσι στην παραγωγή ασφαλών κατασκευών έναντι της φωτιάς.
Αναδημοσίευση από το τεύχος Ιουνίου 2018 του “Aluminium Magazine”.
