ΠΟΒΑΣ: Πλήρης και αναλυτική ενημέρωση για το νέο «Εξοικονομώ 2025»

Με αφορμή την έκδοση του Οδηγού Εφαρμογής του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ 2025», η Πανελλήνια Ομοσπονδία (ΠΟΒΑΣ) εξέδωσε σχετική ανακοίνωση στην οποία παρατίθενται τα βασικότερα σημεία του νέου προγράμματος, ο προϋπολογισμός του οποίου ανέρχεται σε 434 εκ. ευρώ και αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων της Ελλάδας, συμβάλλοντας στην ενεργειακή ανακαίνιση κατ’ ελάχιστον 11.500 κατοικιών.

Επιλέξιμες Κατοικίες – Ωφελούμενοι – Εισοδηματικές Κατηγορίες Επιχορήγηση – Έναρξη Επιλεξιμότητας

Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

• Υφίσταται νόμιμα και δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.
• Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.
• Έχει καταταγεί βάσει του Α΄ Π.Ε.Α. σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

Δεν είναι επιλέξιμες για το Πρόγραμμα κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης, καθώς και οι εξοχικές και δευτερεύουσες κατοικίες.

Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) σε επιλέξιμη κατοικία ή μισθωτές που μισθώνουν επιλέξιμη κατοικία και αποδεικνύεται με την ύπαρξη μισθωτηρίου συμβολαίου, με διάρκεια υπολειπόμενης ισχύος μίσθωσης τουλάχιστον επτά (7) ετών κατά την υποβολή της αίτησής τους στο Πρόγραμμα

Για αίτηση Μεμονωμένου Διαμερίσματος ή Μονοκατοικίας, για κάθε φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντα) είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας (1) αίτησης, σύμφωνα με τους όρους του Προγράμματος.

Τα φυσικά πρόσωπα που τα ίδια και η προς ενεργειακή αναβάθμιση κατοικία τους πληρούν τις άνω προϋποθέσεις, καλούνται δυνητικοί Ωφελούμενοι του Προγράμματος εφόσον βάσει του εισοδήματος τους κατά το έτος αναφοράς (2023) κατατάσσονται στις κάτωθι εισοδηματικές κατηγορίες:

Ατομικό Εισόδημα (€)	Οικογενειακό Εισόδημα (€)
≤5.000	≤10.000
>5.000	>10.000

Το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης ορίζεται ως εξής:

Ατομικό Εισόδημα (€) ≤5.000 ή Οικογενειακό Εισόδημα (€) ≤10.000

Κατηγορία Ωφελουμένων		Ποσοστό Επιχορήγησης
1.	Πληγέντες Θεσσαλίας* – Σεισμόπληκτοι Αρκαλοχωρίου* – Σάμου*	100%
2.	Λοιποί ωφελούμενοι	95%

 Ατομικό Εισόδημα (€) >5.000 ή Οικογενειακό Εισόδημα (€) >10.000

Κατηγορία Ωφελούμενων		Ποσοστό Επιχορήγησης
1.	Οικογένειες με μέλος/μέλη ΑμεΑ*	80%
2.	Πληγέντες Θεσσαλίας* – Σεισμόπληκτοι Αρκαλοχωρίου*- Σάμου*	80%
3.	Οικογένειες με τρία (3) ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα	65%
4.	Λοιποί ωφελούμενοι	50%

Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται η 01/02/2022. Δεν είναι επιλέξιμα έργα τα οποία, βάσει των προσκομιζόμενων παραστατικών δαπάνης, έχουν ολοκληρωθεί ως προς το φυσικό αντικείμενο ή έχουν εκτελεστεί πλήρως μέχρι και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

Ενεργειακός Στόχος & Επιλέξιμες παρεμβάσεις

Για όλους τους τύπους αίτησης είναι υποχρεωτική η αναβάθμιση κατά τουλάχιστον τρεις (3) ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την κατάταξη στο Α΄ ΠΕΑ, ώστε να εξασφαλίζεται Εξοικονόμηση Πρωτογενούς Ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%.

Προβλέπεται η αντικατάσταση υφιστάμενων κουφωμάτων με θερμομονωτικά / θερμοδιακοπτόμενα (για την περίπτωση όπου τοποθετούνται πλαίσια αλουμινίου) πλαίσια και με κατ’ ελάχιστο διπλούς ενεργειακούς υαλοπίνακες (με επίστρωση χαμηλής εκπομπής), συμπεριλαμβανομένης της αποξήλωσης και των εργασιών που απαιτούνται για την τελική διαμόρφωση του δομικού στοιχείου.

Επίσης, είναι επιλέξιμη η αντικατάσταση εξώπορτας σε μονοκατοικία. Επισημαίνεται ότι στην κατηγορία αυτή δεν συμπεριλαμβάνονται τα «ανοίγματα» προς εσωτερικούς χώρους του κτηρίου, θερμαινόμενους ή μη (π.χ. πόρτα διαμερίσματος).

Σημειώνεται ότι επιλέξιμα είναι τα κουφώματα των οποίων οι εμφανείς πλευρές των διατομών να ταξινομούνται έως και την κλάση ακαυστότητας E σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13501-1.

Η αντικατάσταση μόνο του υαλοπίνακα (υποκατηγορία 1.Δ) με κατ’ ελάχιστο διπλό ενεργειακό υαλοπίνακα με επίστρωση χαμηλής εκπομπής (συμπεριλαμβανομένων των εργασιών προσαρμογής του πλαισίου όπου απαιτείται) είναι δυνατή σε επιλέξιμες κατοικίες/διαμερίσματα, προστατευόμενα ως μέρος συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή ιστορικής τους αξίας όπως διατηρητέα και εντός παραδοσιακών οικισμών κτίρια.

Η τοποθέτηση εξωτερικών προστατευτικών φύλλων (υποκατηγορία 1.Ε1) με σύστημα κουτί-ρολό ή εξώφυλλα, ως συμπληρωματικές (και όχι αυτοτελείς) δαπάνες της αντικατάστασης κουφωμάτων. Στην περίπτωση που επιλέγεται επικαθήμενο σύστημα κουτί-ρολό, το κουτί πρέπει να είναι θερμοδιακοπτόμενο / θερμομονωμένο.

Επιλέξιμος Προϋπολογισμός ανά τύπο παρέμβασης

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων με ΦΠΑ ανά αίτηση Ωφελούμενου, δεν μπορεί να υπερβαίνει:

1. το γινόμενο του 1,2 € επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh) όπως προκύπτει από το Α΄ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης,
2. τις 35.000 €

Στο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025» δεν υπάρχουν ανώτατα όρια δαπανών για την αντικατάσταση κουφωμάτων και την τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.

Επίσης δεν υπάρχουν διαφορετικές τιμές ανάλογα με το υλικό των προφίλ κατασκευής των κουφωμάτων (αλουμίνιο, ξύλο, PVC) και τη θερμοπερατότητα του κουφώματος (μεγαλύτερο ή μικρότερο του 2 W/m²Κ)

Οι Ωφελούμενοι δικαιούνται την αντίστοιχη επιχορήγηση και αναλαμβάνουν την πληρωμή του υπολοίπου ποσού (ιδιωτική συμμετοχή) κατ’ επιλογή:

• με Ίδια Κεφάλαια,
• με δανειακή σύμβαση, είτε για το ποσό που θα επιλέξουν είτε για το ποσό που θα τους εγκριθεί από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό
• ή με συνδυασμό των παραπάνω τρόπων.

Οι ωφελούμενοι της εισοδηματικής κατηγορίας 1 υποχρεούνται να εξασφαλίσουν την κάλυψη της ιδιωτικής τους συμμετοχής αποκλειστικά μέσω ιδίων κεφαλαίων.

Υποβολή – Αξιολόγηση – Χρηματοδότηση

Εφόσον ο ενδιαφερόμενος εξασφαλίσει τις απαραίτητες συμφωνίες/συναινέσεις και έχει ελέγξει τη δυνατότητα επιλεξιμότητας της κατοικίας του, απευθύνεται σε Ενεργειακό Επιθεωρητή, ώστε να διενεργηθεί η πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση της ιδιοκτησίας του/ του κτiρίου και να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Α΄ ΠΕΑ). Η δαπάνη του ΠΕΑ είναι επιλέξιμη εφόσον αυτό έχει εκδοθεί μετά την 01/02/2022. Γίνονται δεκτά και ΠΕΑ που έχουν εκδοθεί μετά την 27/11/2017, η δαπάνη των οποίων δεν είναι επιλέξιμη από το Πρόγραμμα.

Υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων έως και 20.03.2025 στην ιστοσελίδα του προγράμματος exoikonomo2025.gov.gr/.

Ο Ενεργειακός Επιθεωρητής καταχωρίζει ηλεκτρονικά στην αίτηση την πρόταση Παρεμβάσεων, ήτοι τον συνδυασμό παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας που καταγράφονται στο Α’ ΠΕΑ, καθώς και τυχόν επιπλέον παρεμβάσεις εξοικονόμησης, την προτεινόμενη ποσότητα ανά κατηγορία δαπάνης και το αντίστοιχο κόστος βάσει των προσφορών που έχει λάβει ο ωφελούμενος

Κατόπιν γίνεται η υποβολή της αίτησης στο Πρόγραμμα και η λήψη μοναδικού αριθμού πρωτοκόλλου. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της αίτησης αποτελεί η συμπλήρωση όλων των υποχρεωτικών πεδίων της. Με την υποβολή της αίτησης θα υπολογίζεται αυτόματα η συνολική Βαθμολογία της αίτησης, βάσει των κριτηρίων αξιολόγησης του Προγράμματος. Κατά την περίοδο υποβολής αιτήσεων, δίνεται το δικαίωμα ακύρωσης και επανυποβολής αίτησης. Μετά το πέρας της περιόδου υποβολής αιτήσεων, δεν επιτρέπεται η ακύρωση αίτησης από τον αιτούντα.

Η διαδικασία αξιολόγησης των υποβληθεισών αιτήσεων στο Πρόγραμμα γίνεται στη βάση συγκριτικής αξιολόγησης ανά κατηγορία ωφελούμενων, ήτοι αξιολόγησης της κάθε αίτησης στη βάση του κριτηρίου βαθμοημερών θέρμανσης. Οι τιμές του κριτηρίου βαθμοημερών, λαμβάνονται από τα δεδομένα των οικισμών της Ελληνικής Επικράτειας, όπως αυτά αποτυπώνονται στο Παράρτημα IX του οδηγού του προγράμματος.

Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν βάσει του υπολογισμού των βαθμοημερών, οι οποίες αποτελούν δείκτη για τη δριμύτητα κλίματος μιας περιοχής και χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό των φορτίων θέρμανσης ενός κτιρίου και της απαιτούμενης κατανάλωσης ενέργειας για τη θέρμανσή του. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι με αυτό το κριτήριο προτεραιότητα έχουν οι ορεινές και οι βόρειες περιοχές της χώρας.

Ισοβαθμίες

Σε περίπτωση αιτήσεων που ισοβαθμούν ως προς τη βαθμολογία, ανώτερη στην κατάταξη τοποθετείται εκείνη η αίτηση που κατατέθηκε πρώτη βάσει της χρονοσήμανσης που λαμβάνει κάθε αίτηση κατά την υποβολή της.

Μετά την ολοκλήρωση της υποβολής αιτήσεων και με βάση τη βαθμολογία που λαμβάνουν, συντάσσονται σύμφωνα με τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του προγράμματος:

• Πίνακες κατάταξης υποβληθεισών προτάσεων με φθίνουσα σειρά βαθμολόγησης που η επιχορήγησή τους εντάσσεται στον διαθέσιμο προϋπολογισμό του Προγράμματος («καταρχήν επιλέξιμες» αιτήσεις).
• Πίνακες κατάταξης προτάσεων με φθίνουσα σειρά βαθμολόγησης των υπόλοιπων υποβληθεισών αιτήσεων που η επιχορήγησή τους δεν εντάσσεται στον διαθέσιμο προϋπολογισμό του Προγράμματος («επιλαχούσες» αιτήσεις).

Ακολούθως, μόνον οι «καταρχήν επιλέξιμες» αιτήσεις καλούνται να υποβάλουν την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου (επιδοτείται το κόστος της κατά 100%) της κατοικίας τους, εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών. Αν παρέλθει άπρακτο το άνω χρονικό διάστημα, η αίτηση θα οδηγείται σε απόρριψη.

Οι Οριστικοί Πίνακες καταρτίζονται με μέριμνα του Φορέα Υλοποίησης (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος), και εγκρίνονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η απόφαση έγκρισης εξουσιοδοτεί τον Φορέα Υλοποίησης για την Υπαγωγή των Εγκεκριμένων Αιτήσεων στο Πρόγραμμα.

Για τις ανάγκες του προγράμματος απαιτείται η έκδοση ειδικού τραπεζικού λογαριασμού από τον ωφελούμενο. Ο ειδικός λογαριασμός είναι «ακατάσχετος» και θα πρέπει να εκδοθεί και να δηλωθεί κατά το στάδιο δήλωσης χρηματοδοτικού σχήματος.

Μετά την κατάρτιση των οριστικών πινάκων, δίνεται το δικαίωμα των εγκεκριμένων αιτήσεων της εισοδηματικής κατηγορίας 2 να προχωρήσουν στην επιλογή χρηματοδοτικού σχήματος εντός διαστήματος δέκα (10) ημερών, εάν παρέλθει το διάστημα αυτό άπρακτο ο αιτών έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει μόνο με ίδια κεφάλαια.

Υπαγωγή – Προθεσμίες

Μετά από την ολοκλήρωση του σταδίου χρηματοδοτικού σχήματος εκδίδεται απόφαση του Φορέα Υλοποίησης για την υπαγωγή των αιτήσεων των Ωφελουμένων στο Πρόγραμμα (Απόφαση Υπαγωγής).

Μετά από την Υπαγωγή του ωφελουμένου στο Πρόγραμμα, ανεξαρτήτως του τρόπου κάλυψης της Ιδίας Συμμετοχής (Ίδια Κεφάλαια / Δάνειο), θα πιστώνεται στον ειδικό «δεσμευμένο» τραπεζικό λογαριασμό του ωφελουμένου το 70% της προβλεπόμενης επιχορήγησης όπως έχει προσδιοριστεί στην απόφαση Υπαγωγής.

Τα έργα των Ωφελούμενων (φυσικό και οικονομικό αντικείμενο) θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα οκτώ (8) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής. Δίδεται δικαίωμα παράτασης υλοποίησης των εργασιών έως και ένα (1) μήνα.

Σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατή η ολοκλήρωση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των ωφελούμενων μετά τις 28/02/2026, που αποτελεί την ημερομηνία λήξης υποβολής Β΄ ΠΕΑ και υποβολής των δαπανών τους.

Υλοποίηση και Ολοκλήρωση Έργου

Μετά την απόφαση Υπαγωγής παρέχεται η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί η προκαταβολή επιχορήγησης, με σκοπό την εμπρόθεσμη τμηματική ολοκλήρωση του έργου. Για την χρήση της προκαταβολής επιχορήγησης η οποία θα βρίσκεται δεσμευμένη στον ειδικό τραπεζικό λογαριασμό εξυπηρέτησης του, ο ωφελούμενος θα πρέπει υποχρεωτικά να έχει διακινήσει πρώτα τα ίδια κεφάλαια ή/και την προβλεπόμενη προκαταβολή (70%) του δανείου. Ο Ωφελούμενος είναι υπεύθυνος για το ύψος και την κατανομή της προκαταβολής.

Με την διαπίστωση της καταβολής των Ιδίων κεφαλαίων, ο ωφελούμενος θα μπορεί να κατανείμει μέσω του πληροφοριακού συστήματος και του ειδικού λογαριασμού εξυπηρέτησης ως το 70% της επιχορήγησής του.

Σε περίπτωση κάλυψης της ιδιωτικής συμμετοχής με δάνειο, μετά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης, παρέχεται η δυνατότητα, υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος, της κατανομής και εκταμίευσης προκαταβολής ποσού που αντιστοιχεί στο 70% του ύψους του δανείου. Με την εκτέλεση της προκαταβολής δανείου, ο ωφελούμενος θα μπορεί να κατανείμει ως το 70% της επιχορήγησής του.

Μετά την υλοποίηση του συνόλου των παρεμβάσεων ο Ωφελούμενος μεριμνά για τη διαδικασία κλήρωσης ενεργειακού επιθεωρητή και ακόλουθα για την διενέργεια της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης (Β΄ ΠΕΑ). Επισημαίνεται ότι ο Ενεργειακός Επιθεωρητής που θα διενεργήσει τη δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση και κατόπιν θα εκδώσει το Β΄ ΠΕΑ θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά διαφορετικός από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή που έχει εκδώσει το Α΄ ΠΕΑ. Η διαδικασία επιλογής θα γίνεται με ευθύνη και αρμοδιότητα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.) κατόπιν δημόσιας κλήρωσης.

Για την υλοποίηση των παρεμβάσεων (προμήθεια εξοπλισμού/υλικών και εκτέλεση εργασιών) εκδίδονται τα παραστατικά Λιανικών Συναλλαγών που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία και ειδικότερα ο Κώδικας Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών. Στα πλαίσια ολοκλήρωσης του έργου, τα παραστατικά που υποβάλλονται, μπορεί να είναι είτε εξοφλημένα είτε επί πιστώσει είτε συνδυασμός αυτών.

Στην περίπτωση που ένας ανάδοχος/προμηθευτής εκδίδει απόδειξη λιανικής πώλησης ή ισοδύναμο βάσει του ΚΦΑΣ παραστατικό όπου δεν είναι δυνατή η αναγραφή των απαιτούμενων στοιχείων ανά φορολογικό παραστατικό, προσκομίζει επιπλέον και Υπεύθυνη Δήλωση στην οποία αναφέρει αναλυτικά, ανά παραστατικό, τα απαιτούμενα στοιχεία.

Στο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025» δεν υπάρχει υποχρέωση τιμολόγησης των προϊόντων με βάση τα τετραγωνικά μέτρα. Οπότε τα προϊόντα μπορούν να τιμολογηθούν πλέον σε τεμάχια.

Έλεγχοι ολοκλήρωσης έργου – Χορήγηση κινήτρων

Ο Φορέας Υλοποίησης του Έργου (ΤΕΕ), προκειμένου να εξακριβώσει την ακρίβεια των στοιχείων που αναγράφονται στα αντίγραφα εγγράφων που υποβάλλονται σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, διενεργεί δειγματοληπτικό έλεγχο σε τουλάχιστον πέντε τοις εκατό (5%) των αντιγράφων που υποβλήθηκαν κατά το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Επισημαίνεται ότι το έργο θεωρείται ολοκληρωμένο όταν έχει υλοποιηθεί το σύνολο των παρεμβάσεων, έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος των δικαιολογητικών και έχουν εξοφληθεί οι σχετικές δαπάνες.

Η καταβολή του υπόλοιπου της επιχορήγησης ή/και του δανείου ολοκληρώνεται εντός χρονικού διαστήματος τριάντα (30) ημερών από τον επιτυχή έλεγχο της δήλωσης πιστοποίησης για την ολοκλήρωση του έργου. Τα ανωτέρω ποσά εκταμιεύονται στον ειδικό τραπεζικό λογαριασμό του ωφελούμενου και είναι ακατάσχετα και δεσμευμένα για την πληρωμή προμηθευτών/ αναδόχων/κ.λπ.

Εν συνεχεία, οι πληρωμές προς τους αναδόχους/προμηθευτές/κ.λπ. διενεργούνται άμεσα από το Χρηματοπιστωτικό Οργανισμό, στη βάση εντολής/εξουσιοδότησης που έχει καταχωρηθεί στο πληροφοριακό σύστημα από τον Ωφελούμενο, και σε κάθε περίπτωση, όχι μετά το πέρας επτά (7) εργάσιμων ημερών από την καταβολή των χρημάτων σε αυτόν από τον Φορέα Υλοποίησης, με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν εκκρεμότητες με υπαιτιότητα του ωφελουμένου (εμβάσματα για την κάλυψη κινήσεων σε λογαριασμούς άλλης τράπεζας, κ.ά). Οι ανάδοχοι/προμηθευτές δηλώνουν για την εκταμίευση της πληρωμής τον Επαγγελματικό Λογαριασμό που έχουν δηλώσει στο διαδικτυακό τόπο της ΑΑΔΕ.