Γ. Μεντζελόπουλος: Οι σημερινές συνθήκες και το μέλλον του κλάδου αλουμινίου
Η ελληνική αγορά, λόγω της παρατεταμένης κρίσης που έχει βιώσει, έχει τα χαρακτηριστικά να παρεκκλίνει θετικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά δεν παύει να αποτελεί τμήμα της ίδιας αγοράς και να επηρεάζεται αντίστοιχα.
Μετά από τα δύσκολα χρόνια της κρίσης που πέρασε η οικονομία μας και την «απομόνωση» ως αποτέλεσμα της πανδημίας, η αισιοδοξία και η θετική προσέγγιση έχουν πλέον επανέλθει στη χώρα, αλλά και στον κλάδο του αλουμινίου.
Όλοι γνωρίζουμε ότι τα αποτελέσματα του κλάδου το 2021 ήταν εξαιρετικά: Συνοπτικά αναφέρουμε, ότι είναι ο τρίτος πιο εξαγωγικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας με αξία εξαγωγών μεγαλύτερη από 2 δις ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 5,4% των συνολικών εξαγωγών της χώρας και ταυτόχρονα είναι ο δεύτερος με το καλύτερο θετικό εμπορικό ισοζύγιο, ύψους 820 εκ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το πρώτο εξάμηνο του 2022, οι εξαγωγές του κλάδου ξεπέρασαν τα 1.5 δις €, σημειώνοντας αύξηση κατά 55% σε σχέση με την ίδια περίοδο της προηγούμενης χρονιάς και το εμπορικό πλεόνασμα ξεπέρασε τα 400 εκατ. €, γεγονός που συνεπάγεται αύξηση 7,5% περίπου. Ο κλάδος μας βρίσκεται πλέον στην 2η θέση της χώρας ως προς τις εξαγωγές και στην ίδια θέση με το καλύτερο εμπορικό ισοζύγιο.
Οι διεθνείς εξελίξεις
Οι δυσμενείς διεθνείς εξελίξεις που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ραγδαία αύξηση της ενέργειας και του κόστους γενικότερα, η συνεχώς αυξανόμενη ανασφάλεια σε όλο τον κόσμο και τα πρωτοφανή επίπεδα πληθωρισμού σε όλη την Ευρώπη, επηρεάζουν σταδιακά και περισσότερο την πραγματική οικονομία και την κατανάλωση και φυσικά και τον κλάδο αλουμινίου.
Η Ευρώπη και κυρίως η Βόρεια, κινητήρια δύναμη της βιομηχανίας, βρίσκεται σε μια πορεία αφομοίωσης των συνθηκών που προκύπτουν από τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με την μεταβολή των τιμών αλουμινίου και την ανάγκη διαχείρισης των υψηλών αποθεμάτων που είχαν διαμορφωθεί την προηγούμενη περίοδο.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το εννεάμηνο του 2022 τα στοιχεία της Ε.Ε.Α. για τον κλάδο της διέλασης δείχνουν μια μείωση των πωλήσεων στο σύνολό τους κατά 7% σε σχέση με το εννεάμηνο 2021, μείωση που προέρχεται κυρίως από την μεγάλη μείωση των εξαγωγών στην Ευρωπαϊκή αγορά. Με βάση τις διαμορφωθείσες συνθήκες, δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για άμεση αλλαγή των σημερινών δεδομένων της αγοράς και όλα τα στοιχεία συγκλίνουν στη σταθεροποίηση της μειωμένης ζήτησης για το 1ο και 2ο τρίμηνο του επόμενου έτους.
Η ελληνική αγορά, λόγω της παρατεταμένης κρίσης που έχει βιώσει, έχει τα χαρακτηριστικά να παρεκκλίνει θετικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά δεν παύει να αποτελεί τμήμα της ίδιας αγοράς και να επηρεάζεται αντίστοιχα. Μάθαμε στα πολύ δύσκολα, δουλέψαμε σε πρωτόγνωρες συνθήκες και σίγουρα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κατάστασης, που ευελπιστούμε να μας επηρεάσει λιγότερο από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.
Δυναμική, προοπτικές, προκλήσεις
Οι ελληνικές επιχειρήσεις, με αυτές του αλουμινίου να έχουν σημαντική συμμετοχή και συνεισφορά τα χρόνια της κρίσης, τόλμησαν, βγήκαν στο εξωτερικό, βρήκαν νέες αγορές, ενίσχυσαν την εξωστρέφεια της χώρας και συνέβαλαν στην βελτίωση του δείκτη εξαγωγών ως ποσοστό του ΑΕΠ, φθάνοντας στο 41%, με υπερδιπλάσιες εξαγωγές αυτών που είχαμε πριν από δέκα χρόνια, υπερκαλύπτοντας ποσοστά χωρών όπως είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία, και προσεγγίζοντας σημαντικά και την Πορτογαλία
Η δυναμική του κλάδου μας, είναι αποτέλεσμα των σημαντικών επενδύσεων στις παραγωγικές υποδομές και στην δημιουργία νέων, καινοτόμων προϊόντων και λύσεων. Όλες οι επιχειρήσεις μας έχουν αναπτύξει τμήματα έρευνας και τεχνολογίας, με άρτια καταρτισμένους επιστήμονες και ειδικό εξοπλισμό, εξελίσσοντας εφαρμογές του αλουμινίου, θερμομονωτικά συστήματα και προϊόντα έλασης για την επένδυση των κτιρίων, για να καλύψουν καταναλωτικές ανάγκες, κλιματολογικές συνθήκες, αρχιτεκτονικές λύσεις, βιομηχανικές απαιτήσεις κ.α.
Τα μεγάλα κτιριακά έργα, του εξωτερικού έως τώρα αλλά και πολλά πλέον στην ελληνική αγορά, απαιτούν την ανάπτυξη, έλεγχο και πιστοποίηση εξειδικευμένων λύσεων ανά περίπτωση. Κανένα έργο δεν είναι πια η εφαρμογή μιας υφιστάμενης λύσης και σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις απαιτείται ανάπτυξη εκ’ του μηδενός. Αυτή είναι η διεθνής και πλέον η ελληνική αγορά και είμαστε περισσότερο έτοιμοι από ποτέ.
Στην εγχώρια αγορά, παρά το ότι η ρευστότητα του έλληνα καταναλωτή δεν έχει διαφοροποιηθεί τόσο ώστε να επενδύσει σημαντικά στην ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας του, οι τιμές της ενέργειας καθιστούν την εξοικονόμησή της, προτεραιότητα.
- Τα προγράμματα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», «Εξοικονομώ Επιχειρώντας» και «Ηλέκτρα» σε συνδυασμό με τον φιλόδοξο στόχο εξοικονόμησης ενέργειας, που έχει τεθεί στο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα,
- η οικιστική ανάπτυξη προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί από την αδράνεια της προηγούμενης 10ετίας και ταυτόχρονα να διαχειριστεί την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση από το εξωτερικό,
- και φυσικά ο τουρισμός με τις άμεσες και έμμεσες επενδύσεις και έργα που σχετίζονται με αυτές,
θα αποτελέσουν την κινητήριο δύναμη για τη διατήρηση της εγχώριας ζήτησης για τα επόμενα χρόνια!
Η ενεργειακή κρίση, δημιουργεί μια περαιτέρω ζήτηση για τα προϊόντα του κλάδου. Ταυτόχρονα όμως, αυξάνει σημαντικά το κόστος κάτι που δεν δύναται να αντιμετωπιστεί άμεσα. Μεσοπρόθεσμες κινήσεις με την εφαρμογή εναλλακτικών, ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, έχουν θετική επίδραση, αλλά δεν αρκούν. Ταυτόχρονα, η σημαντική αύξηση του κόστους στις ύλες, υλικά, μεταφορές κλπ, σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, επηρεάζει σημαντικά το κόστος και την ανταγωνιστικότητα σε σχέση με τρίτες χώρες, όχι μόνο του κλάδου μας στην Ελλάδα αλλά και του ευρωπαϊκού κλάδου αλουμινίου.
Οι συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού από Τρίτες χώρες
Επιπροσθέτως, οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία, δημιουργούν καινούργιες ανισότητες και διαμορφώνουν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού από Τρίτες χώρες, με την πρόσβαση σε πηγές ενέργειας με σημαντικά χαμηλότερο κόστος από το ευρωπαϊκό, να είναι η σημαντικότερη. Η υιοθέτηση ή ο βαθμός υιοθέτησης των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δύσης γενικότερα για επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία ή σε άλλες χώρες όπως πχ το Ιράν, δημιουργούν νέες συνθήκες ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών προϊόντων, σε επίπεδα που η ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν έχει τη δυνατότητα εκ της δομής της, να αντιδράσει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενεργώντας συντονισμένα κατάφερε το καλοκαίρι του 2020 να επιβάλει απαγορευτικούς δασμούς εισαγωγής στα πολύ φθηνά Κινέζικα προϊόντα διέλασης αλουμινίου. Δυστυχώς όμως οι Κινέζικες εισαγωγές στην Ευρώπη αντικαταστάθηκαν πλήρως και επιπροσθέτως υποκατέστησαν επιπλέον ποσότητες ευρωπαϊκής παραγωγής, από προϊόντα προερχόμενα από την Τουρκία, χωρίς τα πολλαπλά ευρωπαϊκά υψηλά πρότυπα παραγωγής. Ο κίνδυνος αποβιομηχάνισης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μείωσης της απασχόλησης είναι πλέον ορατός.
Οφείλουμε να δούμε εκ’ νέου σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης τις συνθήκες ανταγωνισμού που έχουν διαμορφωθεί με Τρίτες χώρες και με άμεσες, συντονισμένες και τεκμηριωμένες κινήσεις να προστατέψουμε τα ευρωπαϊκά εργοστάσια και την ευρωπαϊκή παραγωγή, με την εφαρμογή υγιούς ανταγωνισμού, από όπου και να προέρχεται. Δεν υπάρχουν περιθώρια ολιγωρίας!
Γιώργος Μεντζελόπουλος
