«ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ»: Τι πρέπει να γνωρίζει ο επαγγελματίας κατασκευαστής κουφωμάτων

Το νέο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ» μπήκε πλέον στην τελική του ευθεία μετά από διάφορες παλινωδίες και αναβολές λόγω κυρίως της πανδημίας.

Με το πρόγραμμα αυτό, που θα είναι συνεχές για τουλάχιστον μία δεκαετία, ανοίγονται μεγάλες προοπτικές για την ελληνική οικονομία αλλά και για τον κλάδο των κουφωμάτων, αφού πραγματικά πρόκειται για ένα πρόγραμμα μαμούθ, μέσω του οποίου αναμένεται η ενεργειακή αναβάθμιση 60 χιλ. κατοικιών, με ένα κύκλο εργασιών πάνω από 1 δισ. ευρώ ετησίως.

Παρακάτω παρουσιάζουμε τα βασικά στοιχεία του επίσημου οδηγού του προγράμματος, τα οποία οφείλει να γνωρίζει ο επαγγελματίας κατασκευαστής κουφωμάτων, ώστε όλες οι σχετικές διαδικασίες (προσφορές, παρεμβάσεις, έκδοση παραστατικών κ.ά.) να γίνουν σύμφωνα με αυτά που ορίζει το πρόγραμμα, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα από την μη ορθή τήρηση των όρων του και στην επακόλουθη εκταμίευση των κονδυλίων.

Οι πληροφορίες που παραθέτονται παρακάτω έχουν αντληθεί από το ειδικό έντυπο της ALUMINCO που ταχυδρομήθηκε μαζί με το προηγούμενο τεύχος του περιοδικού.

Βασικές αλλαγές σε σχέση με το Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ

Τα σημαντικότερα σημεία που αφορούν τον κλάδο των κουφωμάτων, καθώς εκεί εντοπίζονται και οι βασικότερες αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ, είναι τα παρακάτω:

• Για τη μέγιστη επιλέξιμη δαπάνη, ανά επιφάνεια κουφώματος, δε λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη νυχτερινής μόνωσης, δηλ. ρολού-εξώφυλλου, ή επικαθήμενου κουτιού.
• Στην περίπτωση που επιλέγεται επικαθήμενο σύστημα κουτί-ρολό, αυτό θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά θερμοδιακοπτόμενο.
• Η αλλαγή μόνο του υαλοπίνακα (συμπεριλαμβανομένων των εργασιών προσαρμογής του πλαισίου) είναι επιλέξιμη μόνο όταν δεν μπορεί να αλλάξει όλο το κούφωμα (π.χ. διατηρητέα και εντός παραδοσιακών οικισμών κτίρια).
• Είναι υποχρεωτική η εναλλακτική διαχείριση (ανακύκλωση) -συλλογή και παράδοση- των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (Α.Ε.Κ.Κ.) (π.χ. κουφώματα, λέβητες, υαλοπίνακες κ.ά.) σε νομίμως αποδεκτούς χώρους παράδοσης Α.Ε.Κ.Κ. από τους διαχειριστές (ανάδοχοι ή ο κύριος του έργου) Α.Ε.Κ.Κ.
• Δεν επιτρέπεται να εκτελέσει ο ίδιος ενεργειακός επιθεωρητής και τις δύο επιθεωρήσεις (Α’ και Β’).
• Οι παρεμβάσεις που γίνονται θα πρέπει να τεκμηριώνονται με φωτογραφικό υλικό. Έτσι χρειάζεται φωτογραφικό υλικό πριν την Α’ Ενεργειακή Επιθεώρηση και στη συνέχεια μετά τη Β’ Ενεργειακή Επιθεώρηση (δηλαδή μετά τις παρεμβάσεις).
• Κατά την αντικατάσταση χωνευτών κουφωμάτων δεν είναι υποχρεωτικό να γίνει μόνωση τοιχοποιίας στο εσωτερικό του κτιρίου (όπως είχε καταγραφεί στην προδημοσίευση του οδηγού), αλλά μπορεί να γίνει και εξωτερικά (έγινε δεκτό μετά από αίτημα της ΠΟΒΑΣ).

Επιλέξιμες παρεμβάσεις ανά τύπο κατοικίας

Οι παρεμβάσεις που δύναται να είναι επιλέξιμες ανά τύπο κατοικίας-αίτησης αναγράφονται στον πίνακα 1. Περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε κουφώματα / συστήματα σκίασης / αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης ψύξης, συστήματα ζεστού νερού χρήσης και άλλα συστήματα αυτονόμησης όπως φωτοβολταϊκά συστήματα, συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (συσσωρευτές), σημεία επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητου οχήματος, συσκευές διαχείρισης ενέργειας (smart home), αναβάθμιση ανελκυστήρα και αναβάθμιση φωτισμού.

Περιγραφή των επιλέξιμων παρεμβάσεων αντικατάστασης κουφωμάτων

Βάσει των απαιτήσεων του προγράμματος για ενεργειακή αναβάθμιση, στην κατηγορία αντικατάστασης κουφωμάτων είναι επιλέξιμες:

• Η αντικατάσταση υφιστάμενων κουφωμάτων κατά βάση με θερμομονωτικά / θερμοδιακοπτόμενα πλαίσια και με κατ’ ελάχιστο διπλούς ενεργειακούς (επίστρωση χαμηλής εκπομπής) υαλοπίνακες (συμπεριλαμβανομένης της αποξήλωσης και των εργασιών που απαιτούνται για την τελική διαμόρφωση του δομικού στοιχείου). Επίσης, είναι επιλέξιμη η αντικατάσταση εξώπορτας σε μονοκατοικία / πολυκατοικία και η αντικατάσταση κουφωμάτων κλιμακοστασίου και φωταγωγού, σε πολυκατοικία. Επισημαίνεται ότι στην κατηγορία αυτή δεν συμπεριλαμβάνονται τα «ανοίγματα» προς εσωτερικούς χώρους του κτιρίου, θερμαινόμενους ή μη (π.χ. πόρτα διαμερίσματος). Η μέγιστη επιλέξιμη δαπάνη, ανά επιφάνεια κουφώματος, διαφοροποιείται ανάλογα με τον τύπο του κουφώματος (θύρα-παράθυρο), το υλικό κατασκευής του πλαισίου (αλουμίνιο, ξύλο, συνθετικό υλικό) και τον συντελεστή θερμοπερατότητας μόνον του συνδυασμού πλαισίου-υαλοπίνακα-αποστάτη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη νυχτερινής μόνωσης, δηλ. ρολού-εξώφυλλου ή επικαθήμενου κουτιού.
• Η αλλαγή μόνο του υαλοπίνακα με ενεργειακό υαλοπίνακα (συμπεριλαμβανομένων των εργασιών προσαρμογής του πλαισίου) για επιλέξιμες κατοικίες / διαμερίσματα / πολυκατοικίες, προστατευόμενα ως μέρος συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή ιστορικής τους αξίας, όπως διατηρητέα και εντός παραδοσιακών οικισμών κτίρια, στο βαθμό που η συμμόρφωση προς ορισμένες ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης θα αλλοίωνε κατά τρόπο μη αποδεκτό τον χαρακτήρα ή την εμφάνισή τους και υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνεται ταυτόχρονα ενεργειακή αναβάθμιση του κουφώματος (υφιστάμενο πλαίσιο και νέος διπλός ενεργειακός υαλοπίνακας) πάνω από τις ελάχιστες απαιτήσεις.
• Η τοποθέτηση εξωτερικών προστατευτικών φύλλων (σύστημα κουτί-ρολό, εξώφυλλα) ως συμπληρωματικές (και όχι αυτοτελείς) δαπάνες της αντικατάστασης κουφωμάτων ή μόνο των υαλοπινάκων. Στην περίπτωση που επιλέγεται επικαθήμενο σύστημα κουτί-ρολό, αυτό θα πρέπει να είναι θερμοδιακοπτόμενο.
• Η τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης (σκίαστρα και τέντες, συμπεριλαμβανομένων του εξοπλισμού στήριξης και των εργασιών εγκατάστασης των συστημάτων αυτών).

Επιλέξιμος Προϋπολογισμός Παρεμβάσεων

Τα ανώτατα όρια επιλέξιμων δαπανών για τις κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων αντικατάστασης κουφωμάτων και τις υποκατηγορίες τους, αναγράφονται στον πίνακα 2 και παρουσιάζονται, ανά κατηγορία δαπάνης, βάσει των ενεργειακών τους χαρακτηριστικών.

Στις δαπάνες των ανωτέρω πινάκων ανά ειδικότερη παρέμβαση συμπεριλαμβάνονται τυχόν: Πρόσθετες αναγκαίες εργασίες για την ολοκληρωμένη υλοποίηση της παρέμβασης, όπως εργασίες και πάσης φύσεως υλικά για την προσαρμογή του κουφώματος (π.χ. ειδικοί αποστάτες, ταινίες αεροστεγανότητας κ.λπ.), σκαλωσιές, επιχρίσματα, μικροεργασίες αποκατάστασης της εμφάνισης του στοιχείου στο οποίο έγινε η παρέμβαση, εργασίες αποξηλώσεων / καθαιρέσεων και η εναλλακτική διαχείριση των παραγόμενων από αυτές αποβλήτων, σήτες, απαραίτητες εργασίες και επεμβάσεις για την ορθή λειτουργία / συμπεριφορά της θερμομόνωσης (συμπεριλαμβανομένων του κόστους του θερμομονωτικού υλικού, της κόλλας και των βυσμάτων, του υαλοπλέγματος, του ασταριού και του επιχρίσματος, των οδηγών εκκίνησης και των λοιπών απαραίτητων τεμαχίων, όπως π.χ. γωνιόκρανα, κ.τ.λ., καθώς και το κόστος της εργασίας), τυχόν μικροεργασίες υποστήριξης της θερμομόνωσης (ρηγματώσεις, στεγανοποιήσεις, με τα απαραίτητα υλικά), απαραίτητες επεμβάσεις στη στέγη (π.χ. αντικατάσταση κεραμιδιών), ηλεκτρολογικές εργασίες και υλικά για την εγκατάσταση αντλίας θερμότητας, λοιπά αναγκαία συμπληρωματικά κόστη υλικών και εγκατάστασης (όπως η προμήθεια και τοποθέτηση σωληνώσεων, η προμήθεια και τοποθέτηση καπνοδόχου ανά διάμετρο σωλήνωσης, η προμήθεια και τοποθέτηση λοιπών παρελκομένων εξαρτημάτων λεβητοστασίου ανά εγκατεστημένη ισχύ συστήματος, κ.ά.), κ.λπ.

Στα ανωτέρω όρια επιλέξιμων δαπανών περιλαμβάνεται ο ΦΠΑ, που αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη για το Πρόγραμμα. Επιλέξιμη δαπάνη αποτελούν επίσης οι αμοιβές Ενεργειακού Επιθεωρητή / Συμβούλου έργου.

Έκδοση παραστατικών από τους αναδόχους / προμηθευτές

Επιλέξιμα για το Πρόγραμμα είναι τα παραστατικά δαπανών επί πιστώσει, συμπεριλαμβανομένων των παραστατικών δαπανών αμοιβής συμβούλου έργου και εκπόνησης τεχνικών μελετών, καθώς και τα εξοφλημένα παραστατικά που αφορούν σε πληρωμή ενεργειακού επιθεωρητή, επιθεώρησης και έκδοσης πιστοποιητικού ελέγχου ανελκυστήρα, ασφαλιστικών εισφορών και καταβολή ιδίων κεφαλαίων, που εκδόθηκαν για τους σκοπούς του κάθε έργου μετά από την ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας της αίτησης του Ωφελούμενου (ημερομηνία έκδοσης του ΠΕΑ κατά την πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση) και εντός του συμβατικού χρόνου υλοποίησης.

Όλα τα παραστατικά δαπανών των υλοποιημένων παρεμβάσεων πρέπει να φέρουν ημερομηνία προγενέστερη ή το πολύ ταυτόσημη με την ημερομηνία έκδοσης του ΠΕΑ της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης. Παραστατικά δαπανών υλοποιημένων παρεμβάσεων που φέρουν ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας έκδοσης του ΠΕΑ της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης γίνονται αποδεκτά υπό την προϋπόθεση ότι συνοδεύονται από δελτία αποστολής που έχουν εκδοθεί πριν την ημερομηνία έκδοσης του εν λόγω ΠΕΑ.

Στο πλαίσιο της εγκεκριμένης αίτησης, για την υλοποίηση των παρεμβάσεων (προμήθεια εξοπλισμού / υλικών και εκτέλεση εργασιών) εκδίδονται τα παραστατικά Λιανικών Συναλλαγών που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία και ειδικότερα ο Κώδικας Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (ΚΦΑΣ, Υποπαράγραφος Ε.1, Παράγραφος Ε, Άρθρο 1 του Ν.4093/2012, ΦΕΚ Α’222, 12/11/2012), όπως τροποποιείται και ισχύει κάθε φορά. Στο πλαίσιο αυτό είναι, μεταξύ άλλων, αποδεκτά τα εξής παραστατικά:

• Απόδειξη Λιανικής Πώλησης ή ισοδύναμο βάσει του ΚΦΑΣ παραστατικό επί πιστώσει, για την προμήθεια εξοπλισμού / υλικών στο όνομα του ωφελούμενου. Στο παραστατικό αυτό αναγράφεται υποχρεωτικά και αναλυτικά:

– η λιανική τιμή πώλησης για κάθε είδος πωλούμενου στοιχείου (υλικά, εξαρτήματα κ.λπ.)

– τα πλήρη στοιχεία του ωφελούμενου (υποχρεωτικά η πλήρης διεύθυνση του ακινήτου της απόφασης υπαγωγής),

– τα τεχνικά χαρακτηριστικά του εξοπλισμού (π.χ. μάρκα, μοντέλο, ισχύς, είδος υλικών, μέτρα, τεμάχια κ.λπ.), προκειμένου να είναι δυνατή η ένταξη της δαπάνης στις κατηγορίες του πίνακα 2 και να διαπιστώνεται η τήρηση των ελάχιστων απαιτήσεων του Κ.ΕΝ.Α.Κ. Αναγράφεται επίσης υποχρεωτικά, η μονάδα μέτρησης που αντιστοιχεί σε κάθε παρέμβαση (τετραγωνικά μέτρα, τεμάχιο, κ.λπ.).

• Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών ή ισοδύναμο βάσει του ΚΦΑΣ παραστατικό επί πιστώσει, για τις μελέτες, υπηρεσίες, ή τις εργασίες εγκατάστασης του εξοπλισμού στο όνομα του ωφελούμενου (ή του εκπροσώπου στην περίπτωση πολυκατοικίας τύπου Β). Στο παραστατικό αυτό αναγράφεται υποχρεωτικά και αναλυτικά:

– το είδος (τοποθέτηση, μελέτη, κ.λπ.) και η αξία των εργασιών,

– τα πλήρη στοιχεία του ωφελούμενου (υποχρεωτικά η πλήρης διεύθυνση του ακινήτου της απόφασης υπαγωγής).

Σε περίπτωση αίτησης πολυκατοικίας τύπου Α, εκδίδονται διαφορετικά παραστατικά για κάθε διαμέρισμα που αφορούν αποκλειστικά σε μη κοινόχρηστες παρεμβάσεις και διαφορετικά παραστατικά, ανά είδος δαπάνης, για τις κοινόχρηστες παρεμβάσεις με την ένδειξη «διαχείριση πολυκατοικίας». Σε περίπτωση αίτησης πολυκατοικίας τύπου Β τα παραστατικά δαπανών που αφορούν στις κοινόχρηστες παρεμβάσεις θα εκδίδονται στο ΑΦΜ διαχείρισης της πολυκατοικίας.

Τα παραστατικά θα πρέπει να περιλαμβάνουν μόνον τον εξοπλισμό, τα υλικά και τις υπηρεσίες που αφορούν στις επιλέξιμες για το πρόγραμμα παρεμβάσεις (δεν πρέπει να περιλαμβάνουν πωλούμενα είδη και υπηρεσίες που δεν σχετίζονται με το πρόγραμμα).

Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που γίνονται πληρωμές με ίδια κεφάλαια (μη λήψη δανείου, υπέρβαση επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων, υπέρβαση ανώτατων ορίων αμοιβών – ενεργειακού επιθεωρητή κ.λπ.), αυτές θα πρέπει να πραγματοποιηθούν αποκλειστικά μέσω τραπεζικού συστήματος.

Επισημαίνεται ότι τα παραστατικά δαπάνης θα πρέπει, στα στοιχεία επαγγέλματος του λήπτη του παραστατικού, να έχουν την ένδειξη «ιδιώτης».

Για την εξόφληση των δαπανών που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος, θα λαμβάνονται κάθε φορά υπόψη τα οριζόμενα στις εκάστοτε ισχύουσες νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις που ρυθμίζουν το πλαίσιο πραγματοποίησης συναλλαγών και θέσπισης τυχόν περιορισμών σε αυτές. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι επιλέξιμες συναλλαγές που πραγματοποιούνται με καταβολή μετρητών. Σε περίπτωση πληρωμής δαπανών μέσω πιστωτικής κάρτας, θα πρέπει να προσκομιστεί δικαιολογητικό που να τεκμηριώνει την εξόφληση της δαπάνης.

Δεν γίνονται αποδεκτά τα ακόλουθα:

• Πληρωμές που διενεργεί ο ωφελούμενος, με εξαίρεση την πληρωμή ενεργειακού επιθεωρητή, επιθεώρησης και έκδοσης πιστοποιητικού ελέγχου ανελκυστήρα, ασφαλιστικών εισφορών και την καταβολή ιδίων κεφαλαίων (όλες όμως μέσω τραπεζικού συστήματος).
• Φορολογικά στοιχεία τα οποία εκδόθηκαν πριν την ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας, ανεξάρτητα εάν εξοφλούνται αργότερα.
• Η εξόφληση δαπανών με μετρητά ή με τη χρήση επιταγών τρίτων.
• Πληρωμές οι οποίες έγιναν με τρόπο και με παραστατικά τα οποία δεν είναι σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες νομοθετικές και κανονιστικές πράξεις, που ρυθμίζουν το πλαίσιο πραγματοποίησης συναλλαγών και θέσπισης τυχόν περιορισμών σε αυτές.

Τα παραστατικά δαπανών που δεν θα εκδίδονται σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν θα γίνονται δεκτά και οι σχετικές δαπάνες δεν θα θεωρούνται επιλέξιμες για το Πρόγραμμα.

Με την ολοκλήρωση του έργου, ο ανάδοχος του έργου παρέχει για τα χαρακτηριστικά τους Υπεύθυνη Δήλωση Ν. 1599/1986, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος VIII-A, και ο προμηθευτής των υλικών / συστημάτων παρέχει Υπεύθυνη Δήλωση, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος VIII-B, για την ορθή εγκατάσταση / τοποθέτηση / εφαρμογή, βάσει των προϋποθέσεων που θέτει ο προμηθευτής ή / και ο Ενεργειακός Επιθεωρητής. Σε περίπτωση που ο προμηθευτής των υλικών και ο ανάδοχος του έργου είναι το ίδιο πρόσωπο συμπληρώνεται Υπεύθυνη Δήλωση για το σύνολο των ανωτέρω, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος VIII-Γ.

Ο Ωφελούμενος (ο εκπρόσωπος σε περίπτωση αίτησης Πολυκατοικίας), με την υποβολή της δήλωσης πιστοποίησης για την ολοκλήρωση του έργου, έχει την υποχρέωση να αναρτήσει στο πληροφοριακό σύστημα τις ανωτέρω Υπεύθυνες Δηλώσεις (πρωτότυπα των οποίων τηρεί στο φάκελο του έργου), προκειμένου να χορηγηθούν τα κίνητρα.

Πληροφόρηση

Για την ενημέρωση των Ενδιαφερόμενων / Ωφελουμένων λειτουργεί γραφείο ενημέρωσης και πληροφόρησης (Help Desk), το οποίο απαντά σε ερωτήματα σχετικά με την υποβολή των αιτήσεων, την υπαγωγή στο Πρόγραμμα, τη διαδικασία υλοποίησης των παρεμβάσεων και τη διαδικασία πιστοποίησης και καταβολής των κινήτρων.

Πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρίσκουν στην επίσημη διαδικτυακή πύλη του Προγράμματος https://exoikonomo2020.gov.gr, απ’ όπου, μπορούν να κατεβάσουν:

– Τον πλήρη και αναλυτικό οδηγό του προγράμματος

– Τα Παραρτήματα του οδηγού