Ενημέρωση από την ΠΟΒΑΣ για την Εθνική Τεχνική Προδιαγραφή (ΕΤΕΠ) για Πόρτες και Παράθυρα Αλουμινίου

Επιμέλεια: Δρ. Στέλιος Λαμπρακόπουλος,
Υπεύθυνος Εκπαίδευσης και Πιστοποιήσεων της ΠΟΒΑΣ

Από την 01/03/2021 ξεκινάει η εφαρμογή, στα δημόσια έργα, της Εθνικής Τεχνικής Προδιαγραφής (ΕΤΕΠ) ΕΛΟΤ ΤΠ 1501-03-08-03-00: Πόρτες και παράθυρα αλουμινίου. Μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της ΕΤΕΠ, οι μελέτες που θα προκηρυχθούν, καθώς και οι διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων έργων, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τις απαιτήσεις της ΕΤΕΠ και να συμμορφώνονται με αυτές.

Η ΕΤΕΠ για τις πόρτες και τα παράθυρα αλουμινίου τα οποία πρόκειται να κατασκευαστούν και να εγκατασταθούν σε δημόσια έργα, ενσωματώνει απαιτήσεις για την πρώτη ύλη, την επεξεργασία, την κατασκευή και την εγκατάσταση. Επίσης σαφής είναι η απαίτηση για την πλήρη συμμόρφωση με τον Κανονισμό 305/2011 και το εναρμονισμένο πρότυπο EN 14351-1 (Σήμανση CE, Δήλωση Επιδόσεων, FPC).

Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά σε σημαντικά σημεία της ΕΤΕΠ, τα οποία θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο κάθε κατασκευαστής που ενδιαφέρεται να κατασκευάσει και να εγκαταστήσει κουφώματα αλουμινίου σε δημόσια έργα.

Γενικές απαιτήσεις

Στη μελέτη ή στη τεχνική συγγραφή υποχρεώσεων του έργου θα αναφέρονται επιδόσεις για τα ουσιώδη χαρακτηριστικά που διέπονται από τις διατάξεις του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕνΑΚ), καθώς και επιδόσεις σε ουσιώδη χαρακτηριστικά που διέπονται από τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του έργου (υγροθερμικές απαιτήσεις, μηχανικές δράσεις, ηχομόνωση κ.α.). Η μελέτη του έργου μπορεί να καθορίζει εκτός από τα γνωστά ουσιώδη χαρακτηριστικά (π.χ. θερμοπερατότητα, αεροδιαπερατότητα, υδατοστεγανότητα κλπ) και άλλα που περιγράφονται στο πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 14351-1. Στη μελέτη πάντα θα καθορίζονται και οι αντίστοιχες επιδόσεις που θα πρέπει να επιτυγχάνουν τα κουφώματα, έτσι ώστε να γίνουν αποδεκτά κατά τον τελικό έλεγχο ποιότητας και την παραλαβή του έργου. Τα κουφώματα οφείλουν να καλύπτουν το σύνολο των απαιτήσεων που προβλέπονται από την μελέτη και τα λοιπά συμβατικά τεύχη του έργου.

Οι πόρτες / παράθυρα αλουμινίου πρέπει υποχρεωτικά να ικανοποιούν τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 14351-1, να φέρουν σήμανση CE και να συνοδεύονται από Δήλωση Επιδόσεων του Κατασκευαστή, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 305/2011, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

Οι παραγωγοί των διαφόρων συστημάτων προδιαγράφουν τα εξαρτήματα για τα συστήματα τους, τα οποία εφαρμόζει υποχρεωτικά ο κατασκευαστής, προκειμένου να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 14351-1 και να ισχύουν οι εγγυήσεις που πρέπει να παρέχονται από τον κατασκευαστή. Άρα ο κατασκευαστής θα πρέπει να κάνει χρήση των εξαρτημάτων που προδιαγράφονται στα τεχνικά εγχειρίδια και τους καταλόγους του παραγωγού του συστήματος.

Προϋπόθεση για την επιλογή κατασκευαστή πορτών/παραθύρων είναι η τεκμηρίωση ύπαρξης συστήματος «ελέγχου παραγωγής στο εργοστάσιο», η ύπαρξη σχετικής σύμβασης με τον παραγωγό / πάροχο του συστήματος αλουμινίου για την μεταβίβαση των αποτελεσμάτων των δοκιμών τύπου, η τοποθέτηση σήμανσης CE, η παροχή δήλωσης επιδόσεων και η παροχή οδηγιών για τον καθαρισμό και τη συντήρηση των προϊόντων.

Άρα για να επιλεγεί κάποιος ως κατασκευαστής που θα υλοποιήσει ένα δημόσιο έργο θα πρέπει να τεκμηριώσει ότι εφαρμόζει FPC, καθώς και ότι έχει σύμβαση με τον παραγωγό / πάροχο του συστήματος αλουμινίου για την μεταβίβαση των αποτελεσμάτων των δοκιμών τύπου. Η πιστοποίηση του Συστήματος Ελέγχου Παραγωγής σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΠΟΒΑΣ FPC δίνει τη δυνατότητα στον κατασκευαστή να τεκμηριώσει την εφαρμογή αυτού και να συμμετέχει σε σχετικά δημόσια έργα.

Απαιτήσεις πρώτων υλών

Οι μονάδες διέλασης που θα παράγουν τα προφίλ πρέπει να εφαρμόζουν σύστημα διαχείρισης ποιότητας κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001, ή ισοδύναμο, είναι δε επιθυμητό να εφαρμόζουν και σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001, ή ισοδύναμο.

Για να εξασφαλιστεί η δυσκαμψία της σύνδεσης και να αποτρέπουν φαινόμενα διάβρωσης, τα ειδικά τεμάχια σύνδεσης όπως γωνίες, ταυ, συνδετήρες επέκτασης κλπ. μπορεί να είναι:

1. από αλουμίνιο είτε σε μορφή διατομών είτε σε χυτή μορφή ή
2. από ανοξείδωτο χάλυβα ή
3. χαλύβδινα εξ ολοκλήρου επιψευδαργυρωμένα
4. από σύνθετα υλικά, βάσει των προδιαγραφών του προμηθευτή

Ειδικά τεμάχια λειτουργίας όπως χειρολαβές, ράουλα κύλισης, αυτοματισμοί κλπ. θα είναι:

1. από αλουμίνιο είτε σε μορφή διατομών είτε σε χυτή μορφή
2. από ανοξείδωτο χάλυβα
3. από ανθεκτικά πολυμερή πλαστικά
4. από EPDM (παρεμβύσματα)
5. μεταλλικού σκελετού με teflon (ράουλα και ρουλεμάν)

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα παρεμβύσματα στεγανότητας θα πρέπει να είναι από EPDM (απαραιτήτως για εξωτερική χρήση), με αντοχή στην ηλιακή ακτινοβολία και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Τα παρεμβύσματα είναι συγκεκριμένα για κάθε σύστημα. Θα διατηρούνται εύκαμπτα χωρίς παραμένουσα παραμόρφωση, τουλάχιστον για 10 έτη από την τοποθέτηση τους.

Επιφανειακή προστασία των προφίλ

Η ηλεκτροστατική βαφή θα εκτελείται σε μονάδα (ανεξάρτητη εταιρεία ή τμήμα εταιρείας διέλασης) η οποία πρέπει να εφαρμόζει σύστημα διαχείρισης ποιότητας κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001, ή ισοδύναμο, και να κατέχει ευρέως χρησιμοποιούμενο διεθνές σχετικό σήμα ποιότητας (π.χ. QUALICOAT). Επίσης η εφαρμογή συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001, ή ισοδύναμο, είναι επιθυμητή.

Το πάχος της βαφής θα είναι τουλάχιστον 60 μm (μικρά). Η επιφανειακή επίστρωση των κυρίων (σημαντικών) επιφανειών πρέπει να πληροί τα ακόλουθα:

1. Παρατηρούμενη υπό γωνία 60° από απόσταση 3,0 m δεν πρέπει να παρουσιάζει αδρότητα, ρυτίδες, δακρύσματα, φυσαλίδες, ξένα σώματα παγιδευμένα στην μάζα του επιστρώματος, κρατήρες, στίγματα, εκδορές, πρέπει δε να καλύπτει καλά και ομοιόμορφα τις διατομές
2. Παρατηρούμενη από απόσταση 3,0 m για εσωτερικές κατασκευές και 5,0 m για εξωτερικές δεν πρέπει να εμφανίζει ανομοιομορφία χρώματος και στιλπνότητας.

Η μη τήρηση των ανωτέρω θεωρείται ελάττωμα και οι διατομές δεν θα γίνονται αποδεκτές.

Απαιτήσεις κατασκευής πορτών / παραθύρων και ανοχές

Οι πόρτες και τα παράθυρα θα κατασκευάζονται στις εγκαταστάσεις έμπειρου εξειδικευμένου κατασκευαστή με ευθύνη του, από έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό υπό την καθοδήγησή του. Στο εργοτάξιο θα εκτελούνται μόνον εργασίες συναρμολόγησης προϊόντων, από ειδικευμένο προσωπικό του κατασκευαστή πορτών/παραθύρων, τα οποία δεν μπορούν λόγω μεγέθους να μεταφερθούν συναρμολογημένα.

Η κοπή των διατομών αλουμινίου γίνεται με ακρίβεια της τάξης 0,5 mm, σύμφωνα με τους κανόνες των σχετικών προτύπων. Τα παράθυρα / πόρτες δεν πρέπει να εμφανίζουν ελαττώματα παρατηρούμενα από απόσταση > 1,00 m.

Επίσης αναφέρονται και άλλες κατασκευαστικές λεπτομέρειες όπως: στα σημεία σύνδεσης των κομμένων διατομών θα γίνεται επάλειψη με αντιδιαβρωτικό υλικό αμέσως μετά την κοπή και αφού έχει προηγηθεί απολίπανση με κατάλληλο καθαριστικό. Η ένωση των διατομών αλουμινίου θα γίνεται με κόλλα ενός ή δύο συστατικών κατάλληλη για την εφαρμογή αυτή (γνωστή και ως “κόλλα γωνιάστρας”). Για την στεγανοποίηση της παραπάνω σύνδεσης θα χρησιμοποιείται κατάλληλο σφραγιστικό υλικό (“αρμόκολλα”).

Ο κατασκευαστής οφείλει να ακολουθεί πιστά τα τεχνικά εγχειρίδια του παραγωγού του συστήματος το οποίο πρόκειται να χρησιμοποιήσει για την κατασκευή των κουφωμάτων.

Στην ΕΤΕΠ περιγράφονται ανοχές όπως:

1. Οι ορθές γωνίες των πλαισίων δεν θα έχουν καμία απόκλιση.
2. Απόκλιση στις κάσες έως 2 ‰.
3. Καμία ανοχή για εξαρτήματα και λοιπά στοιχεία του ίδιου τεμαχίου (π.χ. στροφείς, κλειδαριές, χειρολαβές) δεν θα γίνεται αποδεκτή, εκτός από τις προβλεπόμενες και δηλούμενες από τον προμηθευτή των εξαρτημάτων.
4. Τα φύλλα θα είναι επίπεδα, χωρίς κοιλότητες και στρεβλώσεις («πέτσικα»), ελεγχόμενα με πήχη σε οποιαδήποτε θέση.
5. Τα θυρόφυλλα, όταν είναι ανοικτά, θα παραμένουν ακίνητα σε οποιαδήποτε θέση (χωρίς ρεύμα αέρος) με ανεκτή απόκλιση από την κατακόρυφο 1 mm.

Κατασκευή και τοποθέτηση ψευτοκασών

Η τοποθέτηση ψευτόκασας δεν είναι υποχρεωτική. Όταν όμως γίνεται χρήση ψευτοκασών, τότε τα πλαίσια τους θα είναι από κλειστές ορθογωνικές διατομές συγκολλημένες με ραφή ή διατομές “Π”, με ελάχιστο πάχος τοιχώματος 1,2 mm, εν θερμώ γαλβανισμένες. Η στήριξή τους στα δομικά στοιχεία θα γίνεται με λάμες εν θερμώ γαλβανισμένες ή οποιουδήποτε άλλου τύπου αγκυρώσεις (π.χ. τζινέτια).

Η συναρμολόγηση των πλαισίων στις γωνίες θα γίνεται μετά την κοπή με πλήρη συγκόλληση. Το γαλβάνισμα θα αποκαθίσταται με τοπικό καθαρισμό και ψυχρό γαλβάνισμα δύο στρώσεων στις συγκολλήσεις και τα άλλα σημεία τραυματισμού του θερμού γαλβανίσματος. Δεν επιτρέπεται η χρήση “μινίου”.

Σε ορισμένους τύπους πορτών / παραθύρων π.χ. θύρες, ορισμένα συρόμενα παράθυρα και θύρες, είναι δυνατό οι ψευτόκασες κάτω να είναι ανοικτές (Π), οπότε πρέπει να εξασφαλίζεται το απαραμόρφωτο αυτών κατά την μεταφορά και τοποθέτηση.

Συσκευασία, αποθήκευση και μεταφορά των προϊόντων

Τα έτοιμα προς τοποθέτηση παράθυρα / πόρτες θα παραδίδονται σε προστατευτικές συσκευασίες, συνοδευμένα από τα εξαρτήματα στερέωσης και λειτουργίας, δελτίο αποστολής στο οποίο θα αναφέρεται το είδος, η ποσότητα και το έργο, καθώς και από τα πιστοποιητικά συμμόρφωσης με τα πρότυπα και τις λοιπές απαιτήσεις του έργου.

Ελλείψεις στην συσκευασία, στα εξαρτήματα στερέωσης και λειτουργίας και τα έγγραφα συνοδείας (π.χ. δήλωση επιδόσεων, πιστοποιητικά κλπ.), συνιστούν λόγο άρνησης παραλαβής των προϊόντων στο εργοτάξιο.

Η αποθήκευση των ετοίμων προς εγκατάσταση πορτών / παραθύρων θα γίνεται σε κλειστό αεριζόμενο χώρο, σε όρθια θέση και σύμφωνα με τις υποδείξεις του κατασκευαστή τους, ώστε να μην υποστούν την παραμικρή αλλοίωση των χαρακτηριστικών τους. Ομοίως θα διενεργούνται και οι μεταφορές τους μέσα στο εργοτάξιο.

Αποδοχή των προϊόντων

Πριν από την προσκόμιση στο εργοτάξιο, των προτεινομένων προς τοποθέτηση προϊόντων ο Ανάδοχος θα υποβάλει στην Επιβλέπουσα Υπηρεσία τις σχετικές δηλώσεις επιδόσεων, σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 14351-1, βάσει των οποία θα ελέγχεται η καταλληλότητα προς τοποθέτηση των συγκεκριμένων προϊόντων στο συγκεκριμένο έργο, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της μελέτης και των λοιπών συμβατικών τευχών.

Σημείωση: Σε ειδικές περιπτώσεις, και εφ’ όσον αυτό προβλέπεται από τα συμβατικά τεύχη του έργου μπορεί να μεταφέρονται στο εργοτάξιο τα πλαίσια των πορτών/παραθύρων και οι υαλοπίνακες χωριστά. Τότε τα πλαίσια δε φέρουν σήμανση CE αλλά, αντιθέτως, οι υαλοπίνακες απαιτείται να φέρουν τη σήμανση CE και να συνοδεύονται από τη δήλωση επιδόσεων όπου θα αναγράφονται τα χαρακτηριστικά τους.

Προϊόντα που δεν συμμορφώνονται με τις συμβατικές απαιτήσεις του έργου ως προς οποιοδήποτε από τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 14351-1 (π.χ. εάν μόνον η αντοχή σε ανεμοπίεση είναι μικρότερη της προβλεπόμενης από την μελέτη, ενώ τα λοιπά προβλεπόμενα χαρακτηριστικά καλύπτονται), δεν θα γίνονται αποδεκτά, ως μη κατάλληλα για την συγκεκριμένη χρήση. Αντιθέτως μπορούν να γίνουν αποδεκτά προϊόντα με υπέρτερα των προβλεπομένων από τη μελέτη χαρακτηριστικά, (π.χ. μικρότερος συντελεστής θερμοπερατότητας), χωρίς ωστόσο εκ’ του λόγου αυτού να δικαιούται ο ανάδοχος να ζητήσει αναπροσαρμογή της τιμής μονάδας.

Επί τόπου έλεγχος ποιότητας των προϊόντων

Τα παράθυρα και οι πόρτες κρίνονται μη αποδεκτά όταν διαπιστώνεται ότι:

1. Δεν τηρούνται τα προβλεπόμενα από τη μελέτη του έργου (σχέδια, περιγραφές, σήμανση CE, οδηγίες για καθαρισμό και συντήρηση)
2. Δεν τηρούνται οι οδηγίες που περιέχονται στα εγχειρίδια του παραγωγού του συστήματος αλουμινίου και εν γένει οι τεχνικές προδιαγραφές των συστημάτων αλουμινίου
3. Δεν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις της παρούσας προδιαγραφής σχετικά με την ποιότητα των υλικών, την ποιότητα και ακρίβεια της εργασίας, την αρτιότητα και ακρίβεια της τοποθέτησης και τις συνθήκες κατασκευής και τοποθέτησης
4. Απουσιάζει η δηλούμενη τιμή της θερμοπερατότητας (Uw) στην ετικέτα σήμανσης CE και στη δήλωση επιδόσεων για κτίρια που εμπίπτουν στον ΚΕνΑΚ (που στην περίπτωση αυτή πρέπει να ανταποκρίνεται στα καθοριζόμενα από τον ΚΕνΑΚ όρια για την κλιματική ζώνη του έργου).

Ο κατασκευαστής υποχρεούται να ανακατασκευάσει ή να επισκευάσει κάθε παράθυρο και πόρτα που έχει κριθεί ως μη αποδεκτό με τη χρήση νέων υλικών, χωρίς δικαίωμα επιπλέον αποζημίωσης.

Τέλος στο παράρτημα της ΕΤΕΠ αναφέρονται τα μέτρα υγείας & ασφάλειας στην εργασία, καθώς και προστασίας του περιβάλλοντος τα οποία θα πρέπει να τηρεί ο κατασκευαστής κατά τη διάρκεια εργασίας του στο εργοτάξιο.

Καταλήγοντας θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο κάθε κατασκευαστής που ενδιαφέρεται να ασχοληθεί πλέον με την υλοποίηση δημόσιων έργων θα πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα αποκτώντας τις απαραίτητες πιστοποιήσεις (π.χ. ΠΟΒΑΣ FPC, πιστοποιητικά δοκιμών τύπου για τα κουφώματα, πιστοποιητικά από την εταιρεία διέλασης και βαφής κλπ.), ενώ επιβάλλεται να διαβάσει αναλυτικά την Εθνική Τεχνική Προδιαγραφή για περισσότερες λεπτομέρειες.

Για να κατεβάσετε την ΕΤΕΠ, κάντε κλικ εδώ.