Ο κλάδος του αλουμινίου έχει παρόν και μέλλον!

Ο κλάδος του αλουμινίου παραμένει ο δεύτερος πιο εξαγωγικός κλάδος μετά τα ορυκτά καύσιμα και ο δεύτερος με το καλύτερο εμπορικό ισοζύγιο μετά τον κλάδο των παρασκευασμένων λαχανικών!

Ο κλάδος του αλουμινίου είναι από τους πιο σημαντικούς της εθνικής οικονομίας με περίπου 30.000 εργαζόμενους, με εξαγωγές που φθάνουν στο 5,5% των συνολικών προϊοντικών εξαγωγών της ελληνικής μεταποίησης και πωλήσεις που ξεπερνούν τα 2,5 δις ευρώ ετησίως. Επίσης, είναι ένας κλάδος με ευρεία διασπορά σε βάθος και πλάτος αφού έχουμε μεγάλες εταιρίες παγκοσμίως γνωστές αλλά και χιλιάδες μικρές, έχουμε καθαρά εξαγωγικές εταιρίες αλλά και με ένα μεγάλο μέρος του κλάδου να ασχολείται μόνο με την ελληνική αγορά, έχουμε διεθνώς πιστοποιημένα τελικά προιόντα που είναι global brands, αλλά και χιλιάδες οικοδομικά έργα στην Ελλάδα όπου έχουν υλοποιηθεί, με εξαιρετικές αρχιτεκτονικές λύσεις από τους έλληνες μηχανικούς και αλουμινοκατασκευαστές.

Είμαστε ευλογημένοι ως χώρα να έχουμε από τους ποιοτικότερους βωξίτες στον κόσμο. Από αυτόν παράγουμε την αλουμίνα και το πρωτόχυτο αλουμίνιο, μετά μέσω της διέλασης ή έλασης τα ημιτελή προϊόντα (προφίλ ή πλατέα), κατόπιν έχουμε την επιφανειακή κατεργασία και μετά τη δημιουργία του τελικού προϊόντος που μπορεί να είναι ένα κούφωμα, ένα κουτάκι αναψυκτικού ή ένα εξάρτημα για την αυτοκινητοβιομηχανία. Δηλαδή έχουμε 4-6 διαφορετικά στάδια μεταποίησης εντός Ελλάδος, από ελληνικές μεταποιητικές εταιρίες μέχρι να φθάσουμε στο τελικό προϊόν. Άρα δικαίως το αλουμίνιο θεωρείται το «Εθνικό μας Βιομηχανικό Προϊόν», το οποίο έχει και παρόν και μέλλον!

Τα στοιχεία του 2017

Τα στοιχεία γενικά για τον κλάδο της οργανωμένης μεταποίησης αλουμινίου το 2017 ήταν θετικά αφού είχαμε αύξηση των συνολικών πωλήσεων της πρώτης μεταποίησης κατά 4%. Οι εξαγωγές επίσης κινήθηκαν αυξητικά σε επίπεδα 5-6% και αυτή τη στιγμή εκπροσωπούν το 75% των συνολικών πωλήσεων. Ο κλάδος του αλουμινίου παραμένει ο δεύτερος πιο εξαγωγικός κλάδος μετά τα ορυκτά καύσιμα και ο δεύτερος με το καλύτερο εμπορικό ισοζύγιο μετά τον κλάδο των παρασκευασμένων λαχανικών στους 99 σχετικούς κωδικούς της ΕΣΥΕ.

Οι πωλήσεις σε πρώτες ύλες (πρωτόχυτο και δευτερόχυτο) έφθασαν τους 215.000 τόνους (με 58% εξαγωγές), στην έλαση στους 300.000 τόνους (με 87% εξαγωγές) και στη διέλαση 110.000 τόνους (με 73% εξαγωγές).

Εν μέσω οικονομικής κρίσης καταφέραμε την τελευταία δεκαετία να τριπλασιάσουμε τις εξαγωγές μας αποδεικνύοντας ότι η καινοτόμος ελληνική βιομηχανία που είναι παραγωγική, πελατοκεντρική και επενδύει στο ανθρώπινο κεφάλαιο και στον εκσυγχρονισμό, μπορεί να είναι και διεθνώς ανταγωνιστική. Βέβαια χρειάζεται να γίνουν πολλά για να επανέλθουμε στα προ κρίσεως επίπεδα για την εσωτερική αγορά που δραστηριοποιούνται κυρίως οι μικρές εταιρίες των αλουμινοκατασκευαστών και ένα μεγάλο κομμάτι της διέλασης. Για παράδειγμα, για οικοδομική χρήση πουλήθηκαν το 2017 μόνο 25.000 τόνοι αλουμινίου, όταν προ κρίσεως ξεπερνούσαμε τους 60.000 τόνους.

Στην Ε.Ε.Α. προσπαθούμε να κινητοποιήσουμε όλες τις υγιείς δυνάμεις του κλάδου, με στόχο την αύξηση της εσωτερικής και εξωτερικής ζήτησης και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος υγιούς ανταγωνισμού. Επίσης συμμετέχουμε στις προσπάθειες για την ανάδειξη της σημασίας και του ευρύτερου κοινωνικού ρόλου της βιομηχανίας στην εθνική οικονομία, καθώς και τις αναγκαίες παρεμβάσεις για την ενίσχυσή της, με έμφαση στα μέτρα στήριξης των μικρών εταιριών μεταποίησης αλλά και των εξαγωγικών που κινούνται στις διεθνείς αγορές. Σε όλα αυτά τα θέματα συνεργαζόμαστε στενά και λαμβάνουμε υποστήριξη από τον Ευρωπαϊκό κλαδικό μας Φορέα, European Aluminium.

Οι κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας για τον κλάδο και τα ανοικτά θέματα όπου δίνουμε προτεραιότητα παρουσιάζονται παρακάτω:

1. Ενίσχυση της ελληνικής βιομηχανίας και επιχειρηματικότητας γενικότερα

Παρά τα εξειδικευμένα προβλήματα που έχουμε ως κλάδος υπάρχουν πολλά ανοικτά θέματα προς επίλυση που είναι κοινά για όλη τη βιομηχανία και το επιχειρείν ευρύτερα. Σε αυτά περιλαμβάνονται το υψηλό κόστος ενέργειας (30% υψηλότερο από το μέσο ευρωπαϊκό), το υψηλό κόστος δανεισμού (κινείται στο 7% ενώ σε άλλες χώρες στο 2% ή και λιγότερο), η μεγάλη γραφειοκρατία και πολυνομία, η έλλειψη υποδομών κυρίως μεταφοράς προϊόντων, το υψηλό κόστος για εισφορές (οι ασφαλιστικές εισφορές των εργοδοτών και των εργαζομένων στις ελληνικές βιομηχανίες φθάνουν στο 52% του μισθού έναντι 23% που είναι ο μέσος όρος στην Ευρώπη), η υψηλή φορολογία νομικών και φυσικών προσώπων και η ελλιπής υποστήριξη των μικρών επιχειρήσεων που είναι και πιο ευάλωτες σε περιόδους κρίσης.

2. Ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας

Η ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας σημαίνει και ανάπτυξη του κλάδου μας. Βεβαίως αυτό πρέπει να γίνεται με σωστές ποιοτικές προδιαγραφές. Τα πιστοποιημένα ελληνικά συστήματα αλουμινίου είναι μεταξύ των καλυτέρων διεθνώς και χάνουν από χαμηλής ποιότητας εισαγωγές μόνο όταν δεν υπάρχουν προδιαγραφές ποιότητας ή ανεξήγητες διαστρεβλώσεις της αγοράς. Για παράδειγμα είναι απογοητευτικό το ελληνικό αλουμίνιο να απαγορεύεται στο 1/5 περίπου της ελληνικής επικράτειας, με βάση προεδρικά διατάγματα της δεκαετίας του 70 για την προστασία τοπικών επαγγελμάτων που έχουν εκλείψει ή κατ όνομα παραδοσιακών οικισμών.

Σημαντική ώθηση μας δίνει το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ». Η θέση της Ε.Ε.Α. παραμένει όμως ότι το πρόγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει και δημόσια καθώς και βιομηχανικά κτίρια, επίσης να είναι συνεχές στα πλαίσια ενός ευρύτερου εθνικού στόχου για τις ανακαινίσεις που μπορεί να φτάνουν ετησίως στο 2% του συνολικού οικιστικού όγκου και να χρηματοδοτείται επίσης μέσω φοροαπαλλαγών, όπως σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

3. Πιστοποίηση – ποιότητα – εκπαίδευση

Πιστοποίηση, ποιότητα και εκπαίδευση είναι στρατηγικές που χαρακτηρίζουν τον κλάδο και βοηθούν τις  εταιρίες στην εξέλιξή τους. Αυτά τα θέματα είναι σημαντικά και στην Ε.Ε.Α. δίνουμε πάντα έμφαση εδώ και χρόνια με εθνικές πρωτοβουλίες και σε συνεργασιακό πνεύμα, όπως η καθολική χρήση της σήμανσης CE στα τελικά προϊόντα, η πιστοποίηση από κοινοποιημένους φορείς των κουφωμάτων αλουμινίου κ.λπ. Το πρόβλημα όμως αφορά στην πολιτεία, αφού δυστυχώς είμαστε από τις τελευταίες (πιθανόν η τελευταία) χώρα στην Ευρώπη που δεν έχουμε τις διεθνώς ισχύουσες ελάχιστες τεχνικές ποιοτικές προδιαγραφές στα κτίρια μας, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται φθηνά εισαγόμενα προϊόντα με ανύπαρκτες προδιαγραφές ποιότητας και πολύ περιορισμένα οφέλη για τους τελικούς καταναλωτές.

 Το 2017 είχαμε αύξηση των συνολικών πωλήσεων της πρώτης μεταποίησης κατά 4%. Οι εξαγωγές επίσης κινήθηκαν αυξητικά σε επίπεδα 5%-6% και αυτή τη στιγμή εκπροσωπούν το 75% των συνολικών πωλήσεων

Η Ε.Ε.Α. είναι διαπιστευμένος φορέας πιστοποίησης από το ΕΣΥΔ και προγραμματίζουμε την ενίσχυση αυτού του ρόλου. Εμείς στοχεύουμε υψηλά προς όφελος των τελικών καταναλωτών, συνεργαζόμαστε με την πολιτεία για την ύπαρξη των σωστών προδιαγραφών και προετοιμάζουμε την τοπική αγορά για τους νέους διεθνείς  κανονισμούς και πρότυπα. Επίσης θα δώσουμε έμφαση στην εκπαίδευση μέσω ενός ειδικού προγράμματος για τεχνικά στελέχη επιχειρήσεων και αλουμινοκατασκευαστές.

4. Πάταξη του αθέμιτου ανταγωνισμού και έλεγχος της αγοράς

Τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε αθέμιτο ανταγωνισμό από την εισαγωγή και διακίνηση προϊόντων αλουμινίου (ημιέτοιμα αλλά και τελικά κουφώματα) από όμορες χώρες, τα οποία είτε είναι παράνομες αντιγραφές Ελληνικών συστημάτων αλουμινίου ή/και χωρίς τη σήμανση CE ή/και χωρίς τα προβλεπόμενα φορολογικά δικαιολογητικά/παραστατικά. Ο αθέμιτος αυτός ανταγωνισμός «κτυπά» όλους τους φορείς του κλάδου και βεβαίως το ελληνικό δημόσιο λόγω της μη είσπραξης  ΦΠΑ. Ήδη έχουμε ενημερώσει τις σχετικές δημόσιες αρχές, προτείναμε λύσεις και αναμένουμε την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος.

5. Στρατηγική για διεθνείς αλυσίδες αξίας και παγκόσμιοι εμπορικοί πόλεμοι

Ο κλάδος μας είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες και πολλαπλές διεθνείς εξελίξεις. Όπως για παράδειγμα η πρόσφατη απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης για επιβολή δασμών 10% στα εισαγόμενα προϊόντα αλουμινίου από την ΕΕ και η απαγόρευση συναλλαγών με ένα κορυφαίο διεθνώς προμηθευτή αλουμινίου από την Ρωσία. Οι αλυσίδες αξίας στη μεταποίηση είναι πλέον παγκόσμιες και τέτοιες «απλοϊκές στη σκέψη αποφάσεις», μπορεί να οδηγήσουν σε αλυσιδωτές μη αναμενόμενες αντιδράσεις, όπως σημαντικές ελλείψεις σε μέταλλο και άρα αύξηση της τιμής του, αθρόα εισαγωγή φθηνών ημιέτοιμων προϊόντων από τρίτες χώρες και άρα συρρίκνωση της ζήτησης, πιθανό κλείσιμο εργοστασίων ανά την υφήλιο και τέλος αύξηση της τιμής των τελικών προϊόντων στη χώρα που μάλιστα επέβαλε τα μέτρα αυτά. Την πολυπλοκότητα αυτών των αποτελεσμάτων είναι δύσκολο να την προβλέψει κάποιος.

Εμείς για αυτά τα θέματα συνεργαζόμαστε με τα σχετικά υπουργεία και ευρωπαϊκούς θεσμούς και ενημερώνουμε συνεχώς όλους τους φορείς του κλάδου μας. Θα ήταν αναγκαίο όμως σε υψηλό κυβερνητικό επίπεδο να σχεδιάζονται και υλοποιούνται εθνικές στρατηγικές και εξωτερική πολιτική που να σχετίζεται με διεθνείς οικονομικές εξελίξεις που αφορούν επιχειρηματικούς κλάδους εθνικής και ευρωπαϊκής σημασίας.

6. Συμβολή στην κυκλική οικονομία και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης

Το προϊόν μας είναι αληθινά βιώσιμο αφού το 75% του συνολικού αλουμινίου που έχει παραχθεί ποτέ εξακολουθεί και χρησιμοποιείται και σήμερα. Μάλιστα τα ποσοστά ανακύκλωσης στο τέλος ζωής (end-of-life) φθάνουν πλέον κοντά στο 90%. Ήδη υπάρχουν ειδικές κλαδικές δράσεις για την οργανωμένη ανακύκλωση και θα ενταθούν στο μέλλον.

Χάρη επίσης στις μοναδικές ιδιότητες του υλικού και στα νέα καινοτόμα προϊόντα που δημιουργούνται από τα R&D τμήματα των εταιριών, το αλουμίνιο παρέχει σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη διάρκεια της χρήσης του. Για παράδειγμα η εξοικονόμηση στην κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια μπορεί να φθάσει το 50%, ενώ το ελαφρύ βάρος του υλικού μειώνει δραματικά την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές CO₂ στα αυτοκίνητα. Αντίστοιχα αποτελέσματα έχουμε από τη χρήση του αλουμινίου στα κουτάκια συσκευασίας.